(၂၀၁၅) ေရြးေကာက္ပြဲ အလြန္ ျမန္မာႏုိင္ငံေရး အာဏာ အလႊဲ အေျပာင္းကာလမွာ ထိပ္တန္း အေရာက္ဆုံး သတင္းေတြ အျဖစ္ ရခုိင့္ သတင္းေတြ ေနရာ ယူလာပါတယ္။ အဓိက ကေတာ့ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား ပါတီ (ANP) နဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ သတင္းေတြ၊ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (Arakan Army – AA) နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြ အေတာ္ေလး ဖတ္ရ ၾကားရပါတယ္။ (၂၀၁၂) ေနာက္ပုိင္း ကုလား - ရခုိင္ အဓိကရုဏ္း ျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး ရခုိင္ျပည္ အေရးဟာ ျမန္မာ့ မီဒီယာ၊ ကမၻာ့ မီဒီယာ စာမ်က္ႏွာေတြမွာ နာမည္ဆုိးနဲ႔ ေရွ႕တန္း ေရာက္လာ ခဲ့ရတာပါ။ ေနာက္ၿပီး ေက်ာက္ျဖဴ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ စီမံကိန္း၊ ေက်ာက္ျဖဴ ေရနက္ဆိပ္ကမ္း၊ ေက်ာက္ျဖဴ စက္မႈဇုန္ေတြ ကလည္း တရုတ္ အက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ တုိက္ရုိက္ ပတ္သက္ေနေတာ့ ရခုိင္ျပည္ဟာလည္း အေနာက္အုပ္စုရဲ့ အာရုံစုိက္စရာ တခု ျဖစ္လာပါတယ္။
လက္ရွိ သတင္းေတြ အရ ၾကည့္ရင္လည္း အသစ္ ဖြဲ႕စည္းမယ့္ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) အစုိးရရဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ အစုိးရကုိ (ANP) က ဦးစီးဖြဲ႕စည္းခြင့္ မရွိတဲ့ ကိစၥဟာ ဗမာျပည္ ႏုိင္ငံေရးမွာ ေရွ႕တန္း အေရာက္ဆုံး သတင္း တပုဒ္ပါ။ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ မဲ အမ်ားဆုံး အႏုိင္ရတဲ့ (ANP) ကုိ အစုိရဖြဲ႕ခြင့္ မေပးတာဟာ (NLD) ရဲ့ တုိင္းရင္းသား တန္းတူေရးနဲ႔ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု အေပၚ ရခုိင္ ျပည္သူေတြ ေမးခြန္း ထုတ္ေနၾကပါၿပီ။ (NLD) ဟာလည္း ဒီပုပ္ထဲက ဒီပဲ ပဲ ဆုိတဲ့ အေျပာမ်ိးလဲ ေျပာေနၾကပါၿပီ။ ရခုိင္ျပည္ရဲ့ ၿမိဳ႕နယ္တုိင္း၊ ၿမိဳ႕နယ္တုိင္း ဆက္တုိက္ ဆႏၵျပပြဲေတြဟာလည္း (NLD) အစုိးရသစ္ အတြက္ အဓိက စိန္ေခၚသံေတြပါ။ တနည္းေျပာရရင္ ဗမာ - ရခုိင္ ဆက္ဆံေရးရဲ့ အက္ေၾကာင္း တခုဆုိရင္လည္း မွားမယ္ မထင္ပါဘူး။ ရခုိင္ျပည္မွာ မဲ အမ်ားဆုံး ရတဲ့ (ANP) က ျပည္နယ္ အစုိးရကုိ ဦးေဆာင္ ဖြဲ႕စည္းဖုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္၊ (NLD) က ဒါကုိ အေလ်ာ့ မေပးဘဲ ျပည္နယ္ အစုိးရကုိ သူတုိ႕ ကုိယ္တုိင္ ဦးစီး ဖြဲ႕စည္းမယ္လုိ႔ အခုိင္အမာ ရပ္တည္ လာပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္သူ လူထု ၾကားထဲမွာလည္္း (ANP) လုပ္ရပ္ကုိ ေထာက္ခံတဲ့ ျပည္သူေတြက တဘက္၊ (NLD) ရပ္တည္မႈကုိ ေထာက္ခံတဲ့ သူေတြက တဘက္ အျပန္အလွန္ ျငင္းခုန္မႈေတြ ရွိလာပါတယ္။ (NLD) ဘက္က ရပ္တည္တဲ့ ဦးေအးသာေအာင္ကုိ ေ၀ဖန္ၾကတဲ့ သူေတြရွိသလုိ၊ မလုိလားအပ္ဘဲ တည္ၿငိမ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံေရး အကူးအေျပာင္းကုိ ခေလာက္ ဆန္တယ္လုိ႔ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ကုိ ေ၀ဖန္ၾကတဲ့ သူေတြလည္း ရွိလာပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလုိ အုပ္စု ႏွစ္စု ကြဲျပား လာရတာကုိ ၿခံဳၾကည့္ရင္ ရခုိင္လူထု ၾကားထဲမွာ ဗမာ အပါအ၀င္ က်န္တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီး စစ္မွန္တဲ့ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္လုိတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၀ါဒီ (Federalist) ေတြနဲ႔ ရခုိင္ဆုိတာ အတိတ္ တခ်ိန္က ကုိယ့္ထီး ကုိယ့္နန္းနဲ႔ ေနလာခဲ့တဲ့ လူမ်ဳိး တမ်ဳိး အျဖစ္ ျပန္လည္ပုံေဖာ္လုိတဲ့ လုံး၀လြတ္လပ္ေရး အယူအဆကုိ စြဲကုိင္တဲ့ လြတ္လပ္ေရး ၀ါဒီေတြ၊ တနည္းအားျဖင့္ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီ (Nationalist) ေတြ ရဲ့ အျပန္အလွန္ ျငင္းခုန္တဲ့ ဒီဘိတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္မွာ သမုိင္းစဥ္ တေလွ်ာက္ရွိခဲ့တဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၀ါဒီ (Federalist) နဲ႔ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီ (Nationalist) တုိ႔ရဲ့ အားၿပိဳင္ပြဲလုိ႔ ေျပာရင္ ရႏုိင္ပါတယ္။
ကမၻာ့ ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္း အလဲေတြ ဘယ္လုိပဲ ေျပာင္းေျပာင္း၊ ႏုိင္ငံေရး သီအုိရီေတြက ဘယ္လုိပဲ ဆုိဆုိ ရခုိင္ျပည္သူေတြရဲ့ သီးျခား ရခုိင့္ သမၼတ ႏုိင္ငံေတာ္ ထူေထာင္ေရး အယူအဆဟာ ယေန႔ အခ်ိန္ထိ ေပ်ာက္ကြယ္ မသြားဘဲ အခုိင္အမာ အျမစ္ တြယ္ေနဆဲပါ။ ဒါကုိ ေရွ႕ရုိးဆန္တဲ့ အေတြး အေခၚေတြ လက္ကုိင္ထားတယ္ ဆုိၿပီးေတာ့ ေျပာလုိ႔လည္း မရႏုိင္ပါဘူး။ ဒီလုိ အယူအဆေတြ ခုိင္မာေစဖုိ႔လည္း ခုိင္လုံတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြ ရွိေနပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္ဟာ ကုလသမဂၢရဲ့ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီအရင္ခံစာေတြအရ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အဆင္းရဲဆုံး ျပည္နယ္တခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါၾကြယ္၀တဲ့ ျပည္နယ္၊ ေဒၚလာ ကုေဋခ်ီရတဲ့ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ တင္ပုိ႔ေနတဲ့ ျပည္နယ္တခုကုိ ဗဟုိ ဗမာအစုိးရက ျဖစ္ျဖစ္ေျမာက္ေျမာက္ တုိးတက္ႀကီးပြားေအာင္ မေဆာင္ရြက္ ေပးႏုိင္ခဲ့ ပါဘူး။ ဗမာေတြဟာ ရခုိင္ျပည္က အယူသာရွိၿပီး အေပး မရွိဘူးလုိ႔ ယုံၾကည္ လာၾကပါတယ္။ ဒါေတြဟာ (၂၁) ရာစု ရခုိင္ေတြရဲ့ ရခုိင့္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး အယူအဆကုိ ပုိမုိ ခုိင္မာ လာေစ ခဲ့ပါတယ္။ ရခုိင္ေတြရဲ့ သမုိင္း အေမြအနစ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေစတီ ပုထုိး လက္ရာေတြကုိ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိရွိ ဖ်က္ဆီး၊ ျပဳျပင္ ေနတာေတြဟာလည္း ရခုိင္ေတြရဲ့ ႏွလုံးအိမ္ကုိ ထိခုိက္ေစပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးမွာ (၂၀၁၂) ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး အဓိကရုဏ္းကလည္း အားကုိးစရာမဲ့ ရခုိင္ေတြရဲ့ ပကတိ အေျခအေနတခုကုိ ကုိယ္တုိင္ ႀကံဳေတြ႕ ခံစား လာခဲ့ရပါတယ္။ အေနာက္ မီဒီယာ၊ ျပည္မ မီဒီယာေတြက ရခုိင္ေတြအေပၚ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ သမားေတြ အျဖစ္ ပုံေဖာ္မႈေတြကလည္း ရခုိင္ေတြကုိ ကုိယ့္ကံၾကမၼာကုိ ကုိယ္ဖန္တီးဖုိ႔ လုိတယ္ ဆုိတဲ့ အေတြးမ်ဳိး ရုိက္သြင္း မိလ်က္သား ျဖစ္ေစခဲ့တယ္။
အမ်ား သိၾကတဲ့အတုိင္း (၁၉၉၀)၊ (၂၀၁၀)၊ (၂၀၁၅) ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ရခုိင္အမ်ဳိးသား ကုိယ္စားျပဳ ပါတီေတြရဲ့ ေအာင္ျမင္မႈ ရလဒ္ကုိ ၾကည့္ျခင္း အားျဖင့္ ရခုိင္ ျပည္သူေတြရဲ့ အမ်ဳိးသားေရး အားမာန္ကုိ မ်က္၀ါး ထင္ထင္ ေတြ႕ျမင္ ႏုိင္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္ တခ်ဳိ႕က လႊဲၿပီး ျပည္နယ္ တခုလုံးမွာ ရခုိင္အမ်ဳိးသား ကုိယ္စားျပဳ ပါတီခ်ည္း အႏုိင္ ရခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၉၀) ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရခုိင္ ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ALD)၊ (၂၀၁၀) ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရခုိင္ တုိင္းရင္းသားမ်ား တုိးတက္ေရး ပါတီ (RNDP)၊ (၂၀၁၅) ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား ပါတီ (ANP) တုိ႔ကုိ ဗမာ ျပည္မ ပါတီေတြ ျဖစ္တဲ့ NLD၊ USDP တုိ႔ မယွဥ္ ႏုိင္ပါဘူး။ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား ပါတီရဲ့ ပါတီတြင္း အခ်င္းခ်င္း မညီညႊတ္ရုံသာ ရိွခ်င္ ရွိမယ္၊ ရခုိင္ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒကုိ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ျပရမယ္ဆုိရင္ ညီညီညႊတ္ညႊတ္နဲ႔ ရခုိင္ ျပည္သူေတြဟာ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား ကုိယ္စားျပဳ ပါတီေတြကုိ မဲ ပုံေအာ ေပးခဲ့ တာပါပဲ။ (၂၀၁၅) ေရြးေကာက္ပြဲမွာ (NLD) ရဲ့ အနီလႈိင္းကုိ ႀကံ့ႀကံ့ ခံႏုိင္ခဲ့တာဆုိလုိ႔ ျမန္မာတႏုိင္ငံလုံးမွာ ရခုိင္ျပည္ပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ အမ်ားလက္ခံထားတဲ့ တရား၀င္ လမ္းေၾကာင္းက ျပသခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒ ျပင္ပ အင္အားစုကုိ ေထာက္ခံ အားေပးမႈကေတာ့ ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ (AA) ကုိ အားေပး ေထာက္ခံမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ (AA) ကုိ ရခုိင္ လူထု တရပ္လုံး အားေပး ေထာက္ခံလုိက္တဲ့ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းထဲမွာ ကုလား - ရခုိင္ အဓိကရုဏ္းဟာ အခ်က္တခ်က္ အေနနဲ႔ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ (၂၀၁၀) အစုိးရသစ္ လက္ထက္ ဆုိရွယ္မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ အတူ (AA) ရဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ ဟာလည္း ျပည္သူေတြ ၾကားမွာ ျမန္ျမန္ ဆန္ဆန္ ေရာက္ရွိလုိ႔ လာခဲ့ပါတယ္။
ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) ကုိ (၂၀၀၉) ခုႏွစ္က စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့တာပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ သက္တမ္းအႏုဆုံး လက္နက္ကုိင္ တပ္မေတာ္ တခု ဆုိေပမယ့္ အခ်ိန္တုိ အတြင္း လူသိမ်ား ထင္ရွားလာတဲ့ အင္အားစု တရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ (၂၀၁၄) ခုႏွစ္ (၅) ႏွစ္ျပည့္ တပ္မေတာ္ စစ္ေရးျပ အခမ္းအနား ကလည္း အားကုိးစရာ မဲ့ေနတဲ့ ရခုိင္ျပည္သူ လူထုရဲ့ ရင္ထဲကုိ (AA) ၀င္ေရာက္ လာခဲ့ပါတယ္။ ထုိ႕အတူ (၂၀၁၅) ခုႏွစ္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိတ္ဆိတ္ေနတဲ႔ ရခုိင္ျပည္မွာ ေသနတ္သံ ေဖာက္ျပ လုိက္တာဟာလည္း ရခုိင္ျပည္သုိ႔ (AA) လာၿပီဟု အခ်က္ေပးလုိက္ သလုိပါပဲ။ ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ (AA) ရဲ့ ႏုိင္ငံေရး လမ္းစဥ္ကုိ တိတိက်က် ခုိင္ခုိင္မာမာ မထုတ္ျပန္ေသးေပမယ့္ (AA) ရဲ့ အႏၱိမ ရည္မွန္းခ်က္ဟာ ရခုိင့္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး ဆုိတာ ယုံမွား သံသယ မရွိႏုိင္ပါဘူး။ ဒီ ရည္မွန္းခ်က္ ေၾကာင့္လည္း ရခုိင္ ျပည္သူေတြဟာ (AA) ကုိ ပုံေအာ ေထာက္ခံ အားေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ဟာ လုံး၀ လြတ္လပ္ေရး၊ ရခုိင္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ လုိသူေတြရဲ့ အိမ္မက္၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ပါပဲ။ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) ႏွင့္ ရကၡိဳင္ အမ်ဳိးသား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ULA) ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ရကၡိတ လမ္းစဥ္ ကုိ ခ်မွတ္ဖုိ႔ ႀကိဳပမ္းေနၾက ပါတယ္။ ရကၡိတ လမ္းစဥ္ ဆုိတာ (ULA/AA) ရဲ့ အမ်ဳိးသားေရး လမ္းစဥ္ ျဖစ္လာမွာပါ။ ရကၡိတ လမ္းစဥ္ရဲ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္က ရခုိင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ ရခုိင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေမးခြန္း ထုတ္ၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီလုိ ေခတ္မ်ဳိး၊ ဒီလို အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ သီးျခား ရခုိင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ အယူအဆဟာ လြယ္ပါ့မလား၊ လက္ေတြ႕ က်ႏုိင္ပါ့ မလား၊ ဘယ္သူေတြ၊ ဘယ္ႏုိင္ငံေတြက ေထာက္ခံမလဲ ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ေသခ်ာပါတယ္၊ ေမးသင့္ ေမးထုိက္တဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ဒီလုိ ေမးခြန္းမ်ဳိးကုိ ရခုိင့္ ႏုိင္ငံေရး စိတ္၀င္စားတဲ့သူေတြ ေမးခဲ့ၾက၊ ေမးေနၾကတဲ့ ေမးခြန္းပါ။
ကမၻာ့သမုိင္းကုိ ျပန္ၾကည့္လုိက္ရင္လည္း လုံး၀ လြတ္လပ္ေရး ရတဲ့ ႏုိင္ငံအမ်ားစုဟာ ပထမ ကမၻာစစ္၊ ဒုတိယ ကမၻာစစ္တုိ႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္၊ အရင္းရွင္ ႀကီးႏွစ္ႀကီး စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရး ရသြားတဲ့ နုိင္ငံေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္သစ္မွာေတာ့ ယုတၱိေဗဒ အရ စဥ္းစားရင္ မျဖစ္ ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံေတြရဲ့ အက်ဳိး စီးပြားေတြအရ ရခုိင္ႏုိင္ငံ ထူေထာင္ေရး အေပၚ အားကုိး မိၾကတဲ့ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံ ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအေတြးကုိ လက္ကုိင္ထားသူ အမ်ားစု ေျပာတာကေတာ့ တရုတ္ႏုိင္ငံ ပါပဲ။ ဆုိရွယ္ မီဒီယာမွာ ျပန္႔ေနတဲ့ အယူအဆကေတာ့ တရုတ္ အက်ဳိးစီးပြားဟာ ရခုိင္ျပည္ထဲမွာ ရွိေနတယ္၊ တရုတ္အစုိးရဟာ ျမန္မာျပည္ ဗဟုိအစုိးရနဲ႔ အဆင္မေျပဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြ အေပၚ အာရုံ ညႊတ္လာတယ္၊ တရုတ္ဟာ ကုလသမဂၢ လုံၿခံဳေရး ေကာင္စီ၀င္ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံလည္း ျဖစ္တယ္၊ တရုတ္က ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ကုိ ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕ကုိ ႏွစ္ႏွစ္ခန္႔ သိမ္းပုိက္ႏုိင္ရင္ လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာတာကုိ အသိအမွတ္ျပဳေပးမယ္၊ လုိအပ္တဲ့ အကူအညီ၊ လက္နက္ခဲယမ္းေတြ ေထာက္ပံ့မယ္ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ကုိ တိမ္းညႊတ္ပုံ ရတဲ့ အေတြးအေခၚေတြဟာ ရခုိင္ လူထုၾကားထဲမွာ အေတာ္ေလး ေရာက္ရွိလုိ႔ ေနပါၿပီ။ တကယ္ပဲ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) နဲ႔ တရုတ္ အာဏာပုိင္ေတြနဲ႔ လွ်ဳိ႕၀ွက္ သေဘာတူညီမႈ ရွိ၊ မရွိ ဆုိတာကေတာ့ ဘယ္သူမွ မသိပါဘူး။ လက္ေတြ႕ ျမင္ေနရတဲ့ ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ မဟာမိတ္ လမ္းေၾကာင္း ကေတာ့ ကုိးကန္႔၊ ၀ စတဲ့ တရုတ္ အစုိးရနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ လက္နက္ကုိင္ အင္အားစုေတြနဲ႔ အခုိင္အမာ ရင္းႏွီးမႈကုိ ရယူထား ႏုိင္တာပါပဲ။ ကုိးကန္႔ တုိက္ပြဲေတြမွာလည္း ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ ပူးေပါင္း ပါ၀င္ တုိက္ပြဲ ၀င္မႈေတြကုိလည္း ၾကားေနရပါတယ္။ ယခု ရက္ပုိင္းအတြင္း က်င္းပေနတဲ့ ၀ ျပည္ ပန္ဆမ္း အစည္းအေ၀းမွာလည္း (AA) ကုိ ေျမာက္ပုိင္း အေျချပဳ လက္နက္ကုိင္ အင္အားစုေတြနဲ႔ အတူ ထည့္သြင္း တက္ေရာက္ ေစတာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္က ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ကုိ တရုတ္ျပည္ခရီးစဥ္တြင္ တရုတ္အစုိးရ အရာရွိေတြက “ႀကိဳက္တာေျပာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေပးပါ့မယ္” ဆုိတဲ့ စကားဟာ သူတုိ႔ရဲ့ မဟာ ဗ်ဴဟာေျမာက္ အေရးပါတဲ့ ရခုိင္ျပည္အေပၚ စိတ္၀င္စားမႈကုိ ျပသလုိက္ျခင္းလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ တရုတ္ အစိုးရဟာ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီမွ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၊ NLD မွ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္တို႔ႏွင့္ သာ ေတြ႕ဆံု ဖိတ္ၾကားတာ ရွိၿပီး တုိင္းရင္းသား ပါတီေတြထဲက ANP ကုိသာ ဖိတ္ၾကားတာဟု တရုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာနက အရာရွိ တဦးက ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ကုိ ေျပာျပတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ သမၼတ႐ုံး ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေဇာ္ေဌးက ANP နဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာဟာ သူ႔တုိ႔ရဲ႕ ေပၚလစီ အေျပာင္းအလဲလုိ႔ ထင္ပါတယ္ဟု ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိ ရခုိင့္ ႏုိင္ငံေရးမွာ တရုတ္ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈ ရွိ၊ မရွိ ဆုိတာကုိ ကာယံရွင္ေတြထက္ က်န္လူေတြ မသိႏုိင္ေပမယ့္ လက္ရွိ အျဖစ္ပ်က္ေတြအရ တရုတ္ အက်ဳိးစီးပြားဟာ ရခုိင္ျပည္ အမ်ဳိးသား အင္အားစုေတြနဲ႕ ပတ္သက္ ဆက္ႏြယ္ေနတာေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ေပၚလြင္လာပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္သူေတြ ၾကားမွာလည္း တရုတ္ အကူအညီနဲ႕ ရခုိင့္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး အယူအဆ ျပန္လည္ ျမႇင့္တက္ လာခဲ့ပါတယ္။
ယခု အခါ ရခုိင္ျပည္ ျပည္တြင္း ႏုိင္ငံေရးမွာ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ဳိးသားေရး အင္အားစုေတြ ပါတီတြင္း ေပၚလစီမ်ားကုိ ခ်မွတ္ႏုိင္ခ်ိန္၊ တဘက္မွာ လက္နက္ကုိင္ အင္အားစုမ်ားၾကားတြင္ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) ႏွင့္ ရကၡိဳင္ အမ်ဳိးသား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ULA) တုိ႔အား ျပည္သူ ေထာက္ခံမႈ ရရိွ ေနခ်ိန္တုိ႔နဲ႕လည္း တုိက္ဆုိင္ ေနပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ အေသြးအေရာင္တူ ဥပေဒေဘာင္တြင္း ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုနဲ႔ လက္နက္ကုိင္ အင္အားစု ႏွစ္ရပ္ဟာ အေတြးအေခၚအရ ေပါင္းစပ္မိသလုိ ရွိလာ ခဲ့ပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ (NLD) ရပ္တည္ခ်က္ကုိ တင္းခံေနတဲ့ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ ဦးေဆာင္တဲ့ အုပ္စုနဲ႔ လက္နက္ကုိင္ လမ္းစဥ္ျဖင့္ ရခုိင့္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး အယူအဆ အတြက္ တုိက္ပြဲ၀င္ေနတဲ့ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းျမတ္ႏုိင္ ဦးေဆာင္တဲ့ အင္အားစု ဟာ ဘုံရည္မွန္းခ်က္၊ ဘုံရန္သူ တူသလုိ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အတြင္း အျပင္ တုိက္ပြဲသ႑ာန္ဟာ ၿမိဳင္လာသလုိ ရွိလာပါတယ္။ အဆုိပါ ေခါင္းေဆာင္ ႏွစ္ဦးဟာလည္း ရခုိင့္ျပည္ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး သမုိင္းတြင္ မႀကံဳဖူးေအာင္ လူထု ေထာက္ခံမႈ ရရွိလ်က္ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးမွာ (NLD) နဲ႔ ဗမာ တပ္မေတာ္က အဆုိပါ အင္အားစု ႏွစ္ရပ္ကုိ ဘယ္လုိ ကုိင္တြယ္မလဲ ဆုိတာလည္း အထူး စိတ္၀င္စားစရာပါ။
တဘက္မွာေတာ့ ဗမာျပည္ ျပည္မ ႏုိင္ငံေရးနဲ႕ နီးစပ္တဲ့၊ (NLD) အုပ္စုနဲ႕ အလြမ္းသင့္တဲ့ ရခုိင္ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုေတြ၊ ဖယ္ဒရယ္ ၀ါဒီေတြ၊ ျပည္ေထာင္စု ၀ါဒီေတြဟာ ရခုိင္ျပည္သူမ်ား ၾကားထဲ လူႀကိဳက္မ်ားမႈ သိသိသာသာ ေလ်ာ့က် လာေန ပါတယ္။ လက္ေတြ႕ လုပ္ မျပႏုိင္ဘဲ၊ အိမ္မက္ေတြ၊ စကားလုံးေတြသာ ေပးေနတဲ့ အင္အားစုေတြ အျဖစ္ ျမင္လာၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔မွာလည္း ခုိင္မာတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္ေတြ ကုိယ္စီေတာ့ ဆုတ္ကုိင္ ထားဆဲပါ။ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ (၁၉၄၈) လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ အတူ ေပၚထြန္းလာတဲ့ ေခတ္သစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျဖစ္တယ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အဂၤလိပ္ သိမ္းပုိက္တဲ့ (၁၈၈၅) ခုႏွစ္ကတည္း ကေန ဗမာက ရခုိင္ကုိ သိမ္း၊ ဗမာက မြန္ကုိ သိမ္းခဲ့တဲ့ ပေဒသရာဇ္ သမုိင္းဟာ တခန္း ရပ္ခဲ့ၿပီ၊ ဗမာစစ္တပ္က (၁၉၆၂) အာဏာသိမ္းၿပီးမွ ဗမာစစ္အာဏာရွင္ စနစ္၊ ဗမာလူမ်ဳိးႀကီး ၀ါဒဟာ ျပန္ အျမစ္ တြယ္လာတာ ျဖစ္တယ္၊ (၂၀၀၈) ဖြဲ႕စည္းပုံဟာ ၎ရဲ့ အက်ဳိးဆက္ျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံ ျပင္ရမယ္၊ ျပန္ေရးဆြဲ ရမယ္၊ အမ်ဳိးသား တန္းတူေရး အတြက္သာ တုိက္ပြဲ၀င္ၾကရမယ္၊ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ တစည္း တလုံးတည္းသာ လုိလားတယ္ လုိ႔ သူတုိ႔က ယုံၾကည္ ၾကပါတယ္။ ဒီ သေဘာတရား ေတြကေတာ့ ရခုိင္ လူထုၾကားထဲမွာ လူႀကိဳက္မ်ားမႈ မရွိတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ယခုအခ်ိန္မွာ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား ပါတီ (ANP) ရဲ့ ပါတီတြင္း အေတြးအေခၚ ႏွစ္ရပ္ အားၿပိဳင္မႈကေတာ့ အျမင့္ဆုံး အေနအထားကုိ ေရာက္လုိ႔ ေနပါၿပီ။ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ရဲ့ ေပၚလစီခင္းက်င္းမႈက ယခုအခ်ိန္ထိ ရခုိင္ ျပည္သူလူထုရဲ့ ႏွလုံးသားကုိ စုိးမုိးထားဆဲ ရွိေနပါတယ္။
နိဂုံး ခ်ဳပ္ရရင္ ရခုိင္ျပည္ရဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၀ါဒီ (Federalist) နဲ႔ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီ (Nationalist) အားၿပိဳင္မႈမွာ ဘယ္သူေတြ အႏုိင္ရသြား မလဲ၊ ၾကားအေျဖ တခုေရာ ရွိေလမလား၊ အင္အားစု ႏွစ္ရပ္ေပါင္းစပ္ၿပီး ရခုိင့္အနာဂတ္ ႏုိင္ငံေရး ပုံစံသစ္တခု ပုံေဖာ္လာ မည္လား၊ တတိယ အင္အားစုမ်ား ေပၚလာ မလား ေတြးမိပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးမ်ာ (NLD) အစုိးရသစ္နဲ႕ ဗမာ့တပ္မေတာ္ရဲ့ အမ်ဳိးသား တန္းတူေရးနဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ ျပဌာန္းခြင့္ ေပၚလစီေတြကလည္း ရခုိင့္ႏုိင္ငံေရးကုိ ပုံသြင္းေနအုံးမွာ အေသအခ်ာ ပါပဲ။ ေနာက္ဆုံး အေနနဲ႔ ကရင္အမ်ဳိးသား အစည္းအရုံး (KNU) ဥကၠ႒ႀကီး မန္းဘဇံ ေျပာခဲ့တဲ့ စကားနဲ႔ အဆုံးသတ္ လုိက္ပါမယ္။ “ဗမာေတြ တုိင္းရင္းသားေတြကုိ ခြဲ မထြက္ေစခ်င္ဘူး ဆုိရင္၊ ခြဲ မထြက္ခ်င္ေအာင္ ထားပါ၊ တုိင္းရင္သားေတြကလည္း ခြဲထြက္ခ်င္ရင္ ခြဲထြက္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ” ဆုိတာ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ႏုိင္ပါေစ။
Writter:သစ္ထြန္းေအာင္ via RAKHAPURA REVIEW
______________________________________________________
ရခိုင်ပြည်အရေးသည် Federalist နှင့် Nationalist တို့ရဲ့ အားပြိုင်ပွဲလား
______________________________________________________
မတ် (၂၈)၊ ၂၀၁၆
သစ်ထွန်းအောင်
(၂၀၁၅) ရွေးကောက်ပွဲ အလွန် မြန်မာနိုင်ငံရေး အာဏာ အလွှဲ အပြောင်းကာလမှာ ထိပ်တန်း အရောက်ဆုံး သတင်းတွေ အဖြစ် ရခိုင့် သတင်းတွေ နေရာ ယူလာပါတယ်။ အဓိက ကတော့ ရခိုင် အမျိုးသား ပါတီ (ANP) နဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ သတင်းတွေ၊ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (Arakan Army – AA) နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းတွေ အတော်လေး ဖတ်ရ ကြားရပါတယ်။ (၂၀၁၂) နောက်ပိုင်း ကုလား - ရခိုင် အဓိကရုဏ်း ဖြစ်တဲ့ အချိန်ကစပြီး ရခိုင်ပြည် အရေးဟာ မြန်မာ့ မီဒီယာ၊ ကမ္ဘာ့ မီဒီယာ စာမျက်နှာတွေမှာ နာမည်ဆိုးနဲ့ ရှေ့တန်း ရောက်လာ ခဲ့ရတာပါ။ နောက်ပြီး ကျောက်ဖြူ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ စီမံကိန်း၊ ကျောက်ဖြူ ရေနက်ဆိပ်ကမ်း၊ ကျောက်ဖြူ စက်မှုဇုန်တွေ ကလည်း တရုတ် အကျိုးစီးပွားနဲ့ တိုက်ရိုက် ပတ်သက်နေတော့ ရခိုင်ပြည်ဟာလည်း အနောက်အုပ်စုရဲ့ အာရုံစိုက်စရာ တခု ဖြစ်လာပါတယ်။ လက်ရှိ သတင်းတွေ အရ ကြည့်ရင်လည်း အသစ် ဖွဲ့စည်းမယ့် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် (NLD) အစိုးရရဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် အစိုးရကို (ANP) က ဦးစီးဖွဲ့စည်းခွင့် မရှိတဲ့ ကိစ္စဟာ ဗမာပြည် နိုင်ငံရေးမှာ ရှေ့တန်း အရောက်ဆုံး သတင်း တပုဒ်ပါ။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မဲ အများဆုံး အနိုင်ရတဲ့ (ANP) ကို အစိုရဖွဲ့ခွင့် မပေးတာဟာ (NLD) ရဲ့ တိုင်းရင်းသား တန်းတူရေးနဲ့ ဖယ်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု အပေါ် ရခိုင် ပြည်သူတွေ မေးခွန်း ထုတ်နေကြပါပြီ။ (NLD) ဟာလည်း ဒီပုပ်ထဲက ဒီပဲ ပဲ ဆိုတဲ့ အပြောမျိးလဲ ပြောနေကြပါပြီ။ ရခိုင်ပြည်ရဲ့ မြို့နယ်တိုင်း၊ မြို့နယ်တိုင်း ဆက်တိုက် ဆန္ဒပြပွဲတွေဟာလည်း (NLD) အစိုးရသစ် အတွက် အဓိက စိန်ခေါ်သံတွေပါ။ တနည်းပြောရရင် ဗမာ - ရခိုင် ဆက်ဆံရေးရဲ့ အက်ကြောင်း တခုဆိုရင်လည်း မှားမယ် မထင်ပါဘူး။ ရခိုင်ပြည်မှာ မဲ အများဆုံး ရတဲ့ (ANP) က ပြည်နယ် အစိုးရကို ဦးဆောင် ဖွဲ့စည်းဖို့ တောင်းဆိုပါတယ်၊ (NLD) က ဒါကို အလျော့ မပေးဘဲ ပြည်နယ် အစိုးရကို သူတို့ ကိုယ်တိုင် ဦးစီး ဖွဲ့စည်းမယ်လို့ အခိုင်အမာ ရပ်တည် လာပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်သူ လူထု ကြားထဲမှာလည််း (ANP) လုပ်ရပ်ကို ထောက်ခံတဲ့ ပြည်သူတွေက တဘက်၊ (NLD) ရပ်တည်မှုကို ထောက်ခံတဲ့ သူတွေက တဘက် အပြန်အလှန် ငြင်းခုန်မှုတွေ ရှိလာပါတယ်။ (NLD) ဘက်က ရပ်တည်တဲ့ ဦးအေးသာအောင်ကို ဝေဖန်ကြတဲ့ သူတွေရှိသလို၊ မလိုလားအပ်ဘဲ တည်ငြိမ်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရေး အကူးအပြောင်းကို ခလောက် ဆန်တယ်လို့ ဒေါက်တာ အေးမောင်ကို ဝေဖန်ကြတဲ့ သူတွေလည်း ရှိလာပါတယ်။ တကယ်တော့ ဒီလို အုပ်စု နှစ်စု ကွဲပြား လာရတာကို ခြုံကြည့်ရင် ရခိုင်လူထု ကြားထဲမှာ ဗမာ အပါအဝင် ကျန်တိုင်းရင်းသား လူမျိုးတွေနဲ့ လက်တွဲပြီး စစ်မှန်တဲ့ ဖယ်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ထောင်လိုတဲ့ ပြည်ထောင်စု ၀ါဒီ (Federalist) တွေနဲ့ ရခိုင်ဆိုတာ အတိတ် တချိန်က ကိုယ့်ထီး ကိုယ့်နန်းနဲ့ နေလာခဲ့တဲ့ လူမျိုး တမျိုး အဖြစ် ပြန်လည်ပုံဖော်လိုတဲ့ လုံးဝလွတ်လပ်ရေး အယူအဆကို စွဲကိုင်တဲ့ လွတ်လပ်ရေး ၀ါဒီတွေ၊ တနည်းအားဖြင့် အမျိုးသားရေး ၀ါဒီ (Nationalist) တွေ ရဲ့ အပြန်အလှန် ငြင်းခုန်တဲ့ ဒီဘိတ် ဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်မှာ သမိုင်းစဉ် တလျှောက်ရှိခဲ့တဲ့ ပြည်ထောင်စု ၀ါဒီ (Federalist) နဲ့ အမျိုးသားရေး ၀ါဒီ (Nationalist) တို့ရဲ့ အားပြိုင်ပွဲလို့ ပြောရင် ရနိုင်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး အပြောင်း အလဲတွေ ဘယ်လိုပဲ ပြောင်းပြောင်း၊ နိုင်ငံရေး သီအိုရီတွေက ဘယ်လိုပဲ ဆိုဆို ရခိုင်ပြည်သူတွေရဲ့ သီးခြား ရခိုင့် သမ္မတ နိုင်ငံတော် ထူထောင်ရေး အယူအဆဟာ ယနေ့ အချိန်ထိ ပျောက်ကွယ် မသွားဘဲ အခိုင်အမာ အမြစ် တွယ်နေဆဲပါ။ ဒါကို ရှေ့ရိုးဆန်တဲ့ အတွေး အခေါ်တွေ လက်ကိုင်ထားတယ် ဆိုပြီးတော့ ပြောလို့လည်း မရနိုင်ပါဘူး။ ဒီလို အယူအဆတွေ ခိုင်မာစေဖို့လည်း ခိုင်လုံတဲ့ အကြောင်းတရားတွေ ရှိနေပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်ဟာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီအရင်ခံစာတွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အဆင်းရဲဆုံး ပြည်နယ်တခု ဖြစ်နေပါတယ်။ သဘာဝ သယံဇာတ ပေါကြွယ်ဝတဲ့ ပြည်နယ်၊ ဒေါ်လာ ကုဋေချီရတဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ တင်ပို့နေတဲ့ ပြည်နယ်တခုကို ဗဟို ဗမာအစိုးရက ဖြစ်ဖြစ်မြောက်မြောက် တိုးတက်ကြီးပွားအောင် မဆောင်ရွက် ပေးနိုင်ခဲ့ ပါဘူး။ ဗမာတွေဟာ ရခိုင်ပြည်က အယူသာရှိပြီး အပေး မရှိဘူးလို့ ယုံကြည် လာကြပါတယ်။ ဒါတွေဟာ (၂၁) ရာစု ရခိုင်တွေရဲ့ ရခိုင့်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး အယူအဆကို ပိုမို ခိုင်မာ လာစေ ခဲ့ပါတယ်။ ရခိုင်တွေရဲ့ သမိုင်း အမွေအနစ်တွေ ဖြစ်တဲ့ ရှေးဟောင်း ယဉ်ကျေးမှု၊ စေတီ ပုထိုး လက်ရာတွေကို ရည်ရွယ်ချက် ရှိရှိ ဖျက်ဆီး၊ ပြုပြင် နေတာတွေဟာလည်း ရခိုင်တွေရဲ့ နှလုံးအိမ်ကို ထိခိုက်စေပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေမျိုးမှာ (၂၀၁၂) ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းကလည်း အားကိုးစရာမဲ့ ရခိုင်တွေရဲ့ ပကတိ အခြေအနေတခုကို ကိုယ်တိုင် ကြံုတွေ့ ခံစား လာခဲ့ရပါတယ်။ အနောက် မီဒီယာ၊ ပြည်မ မီဒီယာတွေက ရခိုင်တွေအပေါ် လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး အစွန်းရောက် သမားတွေ အဖြစ် ပုံဖော်မှုတွေကလည်း ရခိုင်တွေကို ကိုယ့်ကံကြမ္မာကို ကိုယ်ဖန်တီးဖို့ လိုတယ် ဆိုတဲ့ အတွေးမျိုး ရိုက်သွင်း မိလျက်သား ဖြစ်စေခဲ့တယ်။ အများ သိကြတဲ့အတိုင်း (၁၉၉၀)၊ (၂၀၁၀)၊ (၂၀၁၅) ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ရခိုင်အမျိုးသား ကိုယ်စားပြု ပါတီတွေရဲ့ အောင်မြင်မှု ရလဒ်ကို ကြည့်ခြင်း အားဖြင့် ရခိုင် ပြည်သူတွေရဲ့ အမျိုးသားရေး အားမာန်ကို မျက်ဝါး ထင်ထင် တွေ့မြင် နိုင်ပါတယ်။ မြို့နယ် တချို့က လွှဲပြီး ပြည်နယ် တခုလုံးမှာ ရခိုင်အမျိုးသား ကိုယ်စားပြု ပါတီချည်း အနိုင် ရခဲ့ပါတယ်။ (၁၉၉၀) ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရခိုင် ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် (ALD)၊ (၂၀၁၀) ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရခိုင် တိုင်းရင်းသားများ တိုးတက်ရေး ပါတီ (RNDP)၊ (၂၀၁၅) ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရခိုင် အမျိုးသား ပါတီ (ANP) တို့ကို ဗမာ ပြည်မ ပါတီတွေ ဖြစ်တဲ့ NLD၊ USDP တို့ မယှဉ် နိုင်ပါဘူး။ ရခိုင် အမျိုးသား ပါတီရဲ့ ပါတီတွင်း အချင်းချင်း မညီညွှတ်ရုံသာ ရှိချင် ရှိမယ်၊ ရခိုင် အမျိုးသားရေး ၀ါဒကို ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပြရမယ်ဆိုရင် ညီညီညွှတ်ညွှတ်နဲ့ ရခိုင် ပြည်သူတွေဟာ ရခိုင် အမျိုးသား ကိုယ်စားပြု ပါတီတွေကို မဲ ပုံအော ပေးခဲ့ တာပါပဲ။ (၂၀၁၅) ရွေးကောက်ပွဲမှာ (NLD) ရဲ့ အနီလှိုင်းကို ကြံ့ကြံ့ ခံနိုင်ခဲ့တာဆိုလို့ မြန်မာတနိုင်ငံလုံးမှာ ရခိုင်ပြည်ပဲ ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ အများလက်ခံထားတဲ့ တရားဝင် လမ်းကြောင်းက ပြသခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရက သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဥပဒေ ပြင်ပ အင်အားစုကို ထောက်ခံ အားပေးမှုကတော့ ရက္ခိုင့် တပ်မတော် (AA) ကို အားပေး ထောက်ခံမှုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရက္ခိုင့် တပ်မတော် (AA) ကို ရခိုင် လူထု တရပ်လုံး အားပေး ထောက်ခံလိုက်တဲ့ အဓိက အကြောင်းအရင်းထဲမှာ ကုလား - ရခိုင် အဓိကရုဏ်းဟာ အချက်တချက် အနေနဲ့ ပါ၀င်နေပါတယ်။ (၂၀၁၀) အစိုးရသစ် လက်ထက် ဆိုရှယ်မီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ အတူ (AA) ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ ဟာလည်း ပြည်သူတွေ ကြားမှာ မြန်မြန် ဆန်ဆန် ရောက်ရှိလို့ လာခဲ့ပါတယ်။ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) ကို (၂၀၀၉) ခုနှစ်က စတင် တည်ထောင်ခဲ့တာပါ။ မြန်မာပြည်မှာ သက်တမ်းအနုဆုံး လက်နက်ကိုင် တပ်မတော် တခု ဆိုပေမယ့် အချိန်တို အတွင်း လူသိများ ထင်ရှားလာတဲ့ အင်အားစု တရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ (၂၀၁၄) ခုနှစ် (၅) နှစ်ပြည့် တပ်မတော် စစ်ရေးပြ အခမ်းအနား ကလည်း အားကိုးစရာ မဲ့နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်သူ လူထုရဲ့ ရင်ထဲကို (AA) ၀င်ရောက် လာခဲ့ပါတယ်။ ထို့အတူ (၂၀၁၅) ခုနှစ်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ တိတ်ဆိတ်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်မှာ သေနတ်သံ ဖောက်ပြ လိုက်တာဟာလည်း ရခိုင်ပြည်သို့ (AA) လာပြီဟု အချက်ပေးလိုက် သလိုပါပဲ။ ရက္ခိုင့် တပ်မတော် (AA) ရဲ့ နိုင်ငံရေး လမ်းစဉ်ကို တိတိကျကျ ခိုင်ခိုင်မာမာ မထုတ်ပြန်သေးပေမယ့် (AA) ရဲ့ အန္တိမ ရည်မှန်းချက်ဟာ ရခိုင့်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး ဆိုတာ ယုံမှား သံသယ မရှိနိုင်ပါဘူး။ ဒီ ရည်မှန်းချက် ကြောင့်လည်း ရခိုင် ပြည်သူတွေဟာ (AA) ကို ပုံအော ထောက်ခံ အားပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရက္ခိုင့်တပ်မတော်ဟာ လုံးဝ လွတ်လပ်ရေး၊ ရခိုင်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင် လိုသူတွေရဲ့ အိမ်မက်၊ မျှော်လင့်ချက် ပါပဲ။ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) နှင့် ရက္ခိုင် အမျိုးသား အဖွဲ့ချုပ် (ULA) ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ရက္ခိတ လမ်းစဉ် ကို ချမှတ်ဖို့ ကြိုပမ်းနေကြ ပါတယ်။ ရက္ခိတ လမ်းစဉ် ဆိုတာ (ULA/AA) ရဲ့ အမျိုးသားရေး လမ်းစဉ် ဖြစ်လာမှာပါ။ ရက္ခိတ လမ်းစဉ်ရဲ့ အနှစ်ချုပ်က ရခိုင်ပြည် လွတ်မြောက်ရေးနှင့် ရခိုင့် နိုင်ငံတော် ပြန်လည် ထူထောင်ရေး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ တချို့ကလည်း မေးခွန်း ထုတ်ကြမယ် ထင်ပါတယ်။ ဒီလို ခေတ်မျိုး၊ ဒီလို အချိန်မျိုးမှာ သီးခြား ရခိုင့် နိုင်ငံတော် အယူအဆဟာ လွယ်ပါ့မလား၊ လက်တွေ့ ကျနိုင်ပါ့ မလား၊ ဘယ်သူတွေ၊ ဘယ်နိုင်ငံတွေက ထောက်ခံမလဲ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းပါ။ သေချာပါတယ်၊ မေးသင့် မေးထိုက်တဲ့ မေးခွန်းပါ။ ဒီလို မေးခွန်းမျိုးကို ရခိုင့် နိုင်ငံရေး စိတ်ဝင်စားတဲ့သူတွေ မေးခဲ့ကြ၊ မေးနေကြတဲ့ မေးခွန်းပါ။ ကမ္ဘာ့သမိုင်းကို ပြန်ကြည့်လိုက်ရင်လည်း လုံးဝ လွတ်လပ်ရေး ရတဲ့ နိုင်ငံအများစုဟာ ပထမ ကမ္ဘာစစ်၊ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်တို့နှင့် ဆက်စပ်နေပါတယ်။ ကွန်မြူနစ်၊ အရင်းရှင် ကြီးနှစ်ကြီး စစ်ပွဲတွေကြောင့် လွတ်လပ်ရေး ရသွားတဲ့ နိုင်ငံတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ ခေတ်သစ်မှာတော့ ယုတ္တိဗေဒ အရ စဉ်းစားရင် မဖြစ် နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံတွေရဲ့ အကျိုး စီးပွားတွေအရ ရခိုင်နိုင်ငံ ထူထောင်ရေး အပေါ် အားကိုး မိကြတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီအတွေးကို လက်ကိုင်ထားသူ အများစု ပြောတာကတော့ တရုတ်နိုင်ငံ ပါပဲ။ ဆိုရှယ် မီဒီယာမှာ ပြန့်နေတဲ့ အယူအဆကတော့ တရုတ် အကျိုးစီးပွားဟာ ရခိုင်ပြည်ထဲမှာ ရှိနေတယ်၊ တရုတ်အစိုးရဟာ မြန်မာပြည် ဗဟိုအစိုးရနဲ့ အဆင်မပြေဘူး၊ ဒါကြောင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးတွေ အပေါ် အာရုံ ညွှတ်လာတယ်၊ တရုတ်ဟာ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြံုရေး ကောင်စီဝင် နိုင်ငံတနိုင်ငံလည်း ဖြစ်တယ်၊ တရုတ်က ရက္ခိုင့်တပ်မတော်ကို မြို့တမြို့ကို နှစ်နှစ်ခန့် သိမ်းပိုက်နိုင်ရင် လွတ်လပ်ရေး ကြေညာတာကို အသိအမှတ်ပြုပေးမယ်၊ လိုအပ်တဲ့ အကူအညီ၊ လက်နက်ခဲယမ်းတွေ ထောက်ပံ့မယ် စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ကို တိမ်းညွှတ်ပုံ ရတဲ့ အတွေးအခေါ်တွေဟာ ရခိုင် လူထုကြားထဲမှာ အတော်လေး ရောက်ရှိလို့ နေပါပြီ။ တကယ်ပဲ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) နဲ့ တရုတ် အာဏာပိုင်တွေနဲ့ လျှို့ဝှက် သဘောတူညီမှု ရှိ၊ မရှိ ဆိုတာကတော့ ဘယ်သူမှ မသိပါဘူး။ လက်တွေ့ မြင်နေရတဲ့ ရက္ခိုင့် တပ်မတော် မဟာမိတ် လမ်းကြောင်း ကတော့ ကိုးကန့်၊ ၀ စတဲ့ တရုတ် အစိုးရနဲ့ နီးစပ်တဲ့ လက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေနဲ့ အခိုင်အမာ ရင်းနှီးမှုကို ရယူထား နိုင်တာပါပဲ။ ကိုးကန့် တိုက်ပွဲတွေမှာလည်း ရက္ခိုင့် တပ်မတော် ပူးပေါင်း ပါ၀င် တိုက်ပွဲ ၀င်မှုတွေကိုလည်း ကြားနေရပါတယ်။ ယခု ရက်ပိုင်းအတွင်း ကျင်းပနေတဲ့ ၀ ပြည် ပန်ဆမ်း အစည်းအဝေးမှာလည်း (AA) ကို မြောက်ပိုင်း အခြေပြု လက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေနဲ့ အတူ ထည့်သွင်း တက်ရောက် စေတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ နောက်တချက်က ဒေါက်တာ အေးမောင်ကို တရုတ်ပြည်ခရီးစဉ်တွင် တရုတ်အစိုးရ အရာရှိတွေက “ကြိုက်တာပြော ကျွန်တော်တို့ ဆောင်ရွက်ပေးပါ့မယ်” ဆိုတဲ့ စကားဟာ သူတို့ရဲ့ မဟာ ဗျူဟာမြောက် အရေးပါတဲ့ ရခိုင်ပြည်အပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုကို ပြသလိုက်ခြင်းလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ တရုတ် အစိုးရဟာ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီမှ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ NLD မှ ဒေါ်အောင်ဆန်း စုကြည်တို့နှင့် သာ တွေ့ဆုံ ဖိတ်ကြားတာ ရှိပြီး တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေထဲက ANP ကိုသာ ဖိတ်ကြားတာဟု တရုတ် ကွန်မြူနစ် ပါတီ နိုင်ငံခြားရေး ဌာနက အရာရှိ တဦးက ဒေါက်တာ အေးမောင်ကို ပြောပြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်ရဲ့ သမ္မတရုံး ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးဇော်ဌေးက ANP နဲ့ ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်အောင် ကြိုးစားတာဟာ သူ့တို့ရဲ့ ပေါ်လစီ အပြောင်းအလဲလို့ ထင်ပါတယ်ဟု ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ရခိုင့် နိုင်ငံရေးမှာ တရုတ်ပါ၀င် ပတ်သက်မှု ရှိ၊ မရှိ ဆိုတာကို ကာယံရှင်တွေထက် ကျန်လူတွေ မသိနိုင်ပေမယ့် လက်ရှိ အဖြစ်ပျက်တွေအရ တရုတ် အကျိုးစီးပွားဟာ ရခိုင်ပြည် အမျိုးသား အင်အားစုတွေနဲ့ ပတ်သက် ဆက်နွယ်နေတာတော့ တဖြည်းဖြည်း ပေါ်လွင်လာပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်သူတွေ ကြားမှာလည်း တရုတ် အကူအညီနဲ့ ရခိုင့်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး အယူအဆ ပြန်လည် မြှင့်တက် လာခဲ့ပါတယ်။ ယခု အခါ ရခိုင်ပြည် ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေးမှာ ဒေါက်တာ အေးမောင်ဦးဆောင်တဲ့ အမျိုးသားရေး အင်အားစုတွေ ပါတီတွင်း ပေါ်လစီများကို ချမှတ်နိုင်ချိန်၊ တဘက်မှာ လက်နက်ကိုင် အင်အားစုများကြားတွင် ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) နှင့် ရက္ခိုင် အမျိုးသား အဖွဲ့ချုပ် (ULA) တို့အား ပြည်သူ ထောက်ခံမှု ရရှိ နေချိန်တို့နဲ့လည်း တိုက်ဆိုင် နေပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ အသွေးအရောင်တူ ဥပဒေဘောင်တွင်း နိုင်ငံရေး အင်အားစုနဲ့ လက်နက်ကိုင် အင်အားစု နှစ်ရပ်ဟာ အတွေးအခေါ်အရ ပေါင်းစပ်မိသလို ရှိလာ ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ (NLD) ရပ်တည်ချက်ကို တင်းခံနေတဲ့ ဒေါက်တာ အေးမောင် ဦးဆောင်တဲ့ အုပ်စုနဲ့ လက်နက်ကိုင် လမ်းစဉ်ဖြင့် ရခိုင့်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး အယူအဆ အတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ ဗိုလ်မှူးချုပ် ဦးထွန်းမြတ်နိုင် ဦးဆောင်တဲ့ အင်အားစု ဟာ ဘုံရည်မှန်းချက်၊ ဘုံရန်သူ တူသလို ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အတွင်း အပြင် တိုက်ပွဲသဏ္ဍာန်ဟာ မြိုင်လာသလို ရှိလာပါတယ်။ အဆိုပါ ခေါင်းဆောင် နှစ်ဦးဟာလည်း ရခိုင့်ပြည် နိုင်ငံရေး၊ တော်လှန်ရေး သမိုင်းတွင် မကြံုဖူးအောင် လူထု ထောက်ခံမှု ရရှိလျက် ရှိနေပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေမျိုးမှာ (NLD) နဲ့ ဗမာ တပ်မတော်က အဆိုပါ အင်အားစု နှစ်ရပ်ကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်မလဲ ဆိုတာလည်း အထူး စိတ်ဝင်စားစရာပါ။ တဘက်မှာတော့ ဗမာပြည် ပြည်မ နိုင်ငံရေးနဲ့ နီးစပ်တဲ့၊ (NLD) အုပ်စုနဲ့ အလွမ်းသင့်တဲ့ ရခိုင်နိုင်ငံရေး အင်အားစုတွေ၊ ဖယ်ဒရယ် ၀ါဒီတွေ၊ ပြည်ထောင်စု ၀ါဒီတွေဟာ ရခိုင်ပြည်သူများ ကြားထဲ လူကြိုက်များမှု သိသိသာသာ လျော့ကျ လာနေ ပါတယ်။ လက်တွေ့ လုပ် မပြနိုင်ဘဲ၊ အိမ်မက်တွေ၊ စကားလုံးတွေသာ ပေးနေတဲ့ အင်အားစုတွေ အဖြစ် မြင်လာကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့မှာလည်း ခိုင်မာတဲ့ နိုင်ငံရေး ရပ်တည်ချက်တွေ ကိုယ်စီတော့ ဆုတ်ကိုင် ထားဆဲပါ။ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံဟာ (၁၉၄၈) လွတ်လပ်ရေးနဲ့ အတူ ပေါ်ထွန်းလာတဲ့ ခေတ်သစ် မြန်မာနိုင်ငံ ဖြစ်တယ်၊ မြန်မာနိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ် သိမ်းပိုက်တဲ့ (၁၈၈၅) ခုနှစ်ကတည်း ကနေ ဗမာက ရခိုင်ကို သိမ်း၊ ဗမာက မွန်ကို သိမ်းခဲ့တဲ့ ပဒေသရာဇ် သမိုင်းဟာ တခန်း ရပ်ခဲ့ပြီ၊ ဗမာစစ်တပ်က (၁၉၆၂) အာဏာသိမ်းပြီးမှ ဗမာစစ်အာဏာရှင် စနစ်၊ ဗမာလူမျိုးကြီး ၀ါဒဟာ ပြန် အမြစ် တွယ်လာတာ ဖြစ်တယ်၊ (၂၀၀၈) ဖွဲ့စည်းပုံဟာ ၎င်းရဲ့ အကျိုးဆက်ဖြစ်တယ်၊ ဒါကြောင့် ဖွဲ့စည်းပုံ ပြင်ရမယ်၊ ပြန်ရေးဆွဲ ရမယ်၊ အမျိုးသား တန်းတူရေး အတွက်သာ တိုက်ပွဲဝင်ကြရမယ်၊ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံကို တစည်း တလုံးတည်းသာ လိုလားတယ် လို့ သူတို့က ယုံကြည် ကြပါတယ်။ ဒီ သဘောတရား တွေကတော့ ရခိုင် လူထုကြားထဲမှာ လူကြိုက်များမှု မရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။ ယခုအချိန်မှာ ရခိုင် အမျိုးသား ပါတီ (ANP) ရဲ့ ပါတီတွင်း အတွေးအခေါ် နှစ်ရပ် အားပြိုင်မှုကတော့ အမြင့်ဆုံး အနေအထားကို ရောက်လို့ နေပါပြီ။ ဒေါက်တာ အေးမောင်ရဲ့ ပေါ်လစီခင်းကျင်းမှုက ယခုအချိန်ထိ ရခိုင် ပြည်သူလူထုရဲ့ နှလုံးသားကို စိုးမိုးထားဆဲ ရှိနေပါတယ်။ နိဂုံး ချုပ်ရရင် ရခိုင်ပြည်ရဲ့ ပြည်ထောင်စု ၀ါဒီ (Federalist) နဲ့ အမျိုးသားရေး ၀ါဒီ (Nationalist) အားပြိုင်မှုမှာ ဘယ်သူတွေ အနိုင်ရသွား မလဲ၊ ကြားအဖြေ တခုရော ရှိလေမလား၊ အင်အားစု နှစ်ရပ်ပေါင်းစပ်ပြီး ရခိုင့်အနာဂတ် နိုင်ငံရေး ပုံစံသစ်တခု ပုံဖော်လာ မည်လား၊ တတိယ အင်အားစုများ ပေါ်လာ မလား တွေးမိပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေမျိုးမျာ (NLD) အစိုးရသစ်နဲ့ ဗမာ့တပ်မတော်ရဲ့ အမျိုးသား တန်းတူရေးနဲ့ ကိုယ်ပိုင် ပြဌာန်းခွင့် ပေါ်လစီတွေကလည်း ရခိုင့်နိုင်ငံရေးကို ပုံသွင်းနေအုံးမှာ အသေအချာ ပါပဲ။ နောက်ဆုံး အနေနဲ့ ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး (KNU) ဥက္ကဋ္ဌကြီး မန်းဘဇံ ပြောခဲ့တဲ့ စကားနဲ့ အဆုံးသတ် လိုက်ပါမယ်။ “ဗမာတွေ တိုင်းရင်းသားတွေကို ခွဲ မထွက်စေချင်ဘူး ဆိုရင်၊ ခွဲ မထွက်ချင်အောင် ထားပါ၊ တိုင်းရင်သားတွေကလည်း ခွဲထွက်ချင်ရင် ခွဲထွက်နိုင်အောင် ကြိုးစားပါ” ဆိုတာ ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည် လွတ်မြောက်နိုင်ပါစေ။
လက္ရွိ သတင္းေတြ အရ ၾကည့္ရင္လည္း အသစ္ ဖြဲ႕စည္းမယ့္ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) အစုိးရရဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ အစုိးရကုိ (ANP) က ဦးစီးဖြဲ႕စည္းခြင့္ မရွိတဲ့ ကိစၥဟာ ဗမာျပည္ ႏုိင္ငံေရးမွာ ေရွ႕တန္း အေရာက္ဆုံး သတင္း တပုဒ္ပါ။ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ မဲ အမ်ားဆုံး အႏုိင္ရတဲ့ (ANP) ကုိ အစုိရဖြဲ႕ခြင့္ မေပးတာဟာ (NLD) ရဲ့ တုိင္းရင္းသား တန္းတူေရးနဲ႔ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု အေပၚ ရခုိင္ ျပည္သူေတြ ေမးခြန္း ထုတ္ေနၾကပါၿပီ။ (NLD) ဟာလည္း ဒီပုပ္ထဲက ဒီပဲ ပဲ ဆုိတဲ့ အေျပာမ်ိးလဲ ေျပာေနၾကပါၿပီ။ ရခုိင္ျပည္ရဲ့ ၿမိဳ႕နယ္တုိင္း၊ ၿမိဳ႕နယ္တုိင္း ဆက္တုိက္ ဆႏၵျပပြဲေတြဟာလည္း (NLD) အစုိးရသစ္ အတြက္ အဓိက စိန္ေခၚသံေတြပါ။ တနည္းေျပာရရင္ ဗမာ - ရခုိင္ ဆက္ဆံေရးရဲ့ အက္ေၾကာင္း တခုဆုိရင္လည္း မွားမယ္ မထင္ပါဘူး။ ရခုိင္ျပည္မွာ မဲ အမ်ားဆုံး ရတဲ့ (ANP) က ျပည္နယ္ အစုိးရကုိ ဦးေဆာင္ ဖြဲ႕စည္းဖုိ႔ ေတာင္းဆုိပါတယ္၊ (NLD) က ဒါကုိ အေလ်ာ့ မေပးဘဲ ျပည္နယ္ အစုိးရကုိ သူတုိ႕ ကုိယ္တုိင္ ဦးစီး ဖြဲ႕စည္းမယ္လုိ႔ အခုိင္အမာ ရပ္တည္ လာပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္သူ လူထု ၾကားထဲမွာလည္္း (ANP) လုပ္ရပ္ကုိ ေထာက္ခံတဲ့ ျပည္သူေတြက တဘက္၊ (NLD) ရပ္တည္မႈကုိ ေထာက္ခံတဲ့ သူေတြက တဘက္ အျပန္အလွန္ ျငင္းခုန္မႈေတြ ရွိလာပါတယ္။ (NLD) ဘက္က ရပ္တည္တဲ့ ဦးေအးသာေအာင္ကုိ ေ၀ဖန္ၾကတဲ့ သူေတြရွိသလုိ၊ မလုိလားအပ္ဘဲ တည္ၿငိမ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံေရး အကူးအေျပာင္းကုိ ခေလာက္ ဆန္တယ္လုိ႔ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ကုိ ေ၀ဖန္ၾကတဲ့ သူေတြလည္း ရွိလာပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလုိ အုပ္စု ႏွစ္စု ကြဲျပား လာရတာကုိ ၿခံဳၾကည့္ရင္ ရခုိင္လူထု ၾကားထဲမွာ ဗမာ အပါအ၀င္ က်န္တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီး စစ္မွန္တဲ့ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု တည္ေထာင္လုိတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၀ါဒီ (Federalist) ေတြနဲ႔ ရခုိင္ဆုိတာ အတိတ္ တခ်ိန္က ကုိယ့္ထီး ကုိယ့္နန္းနဲ႔ ေနလာခဲ့တဲ့ လူမ်ဳိး တမ်ဳိး အျဖစ္ ျပန္လည္ပုံေဖာ္လုိတဲ့ လုံး၀လြတ္လပ္ေရး အယူအဆကုိ စြဲကုိင္တဲ့ လြတ္လပ္ေရး ၀ါဒီေတြ၊ တနည္းအားျဖင့္ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီ (Nationalist) ေတြ ရဲ့ အျပန္အလွန္ ျငင္းခုန္တဲ့ ဒီဘိတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္မွာ သမုိင္းစဥ္ တေလွ်ာက္ရွိခဲ့တဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၀ါဒီ (Federalist) နဲ႔ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီ (Nationalist) တုိ႔ရဲ့ အားၿပိဳင္ပြဲလုိ႔ ေျပာရင္ ရႏုိင္ပါတယ္။
ကမၻာ့ ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္း အလဲေတြ ဘယ္လုိပဲ ေျပာင္းေျပာင္း၊ ႏုိင္ငံေရး သီအုိရီေတြက ဘယ္လုိပဲ ဆုိဆုိ ရခုိင္ျပည္သူေတြရဲ့ သီးျခား ရခုိင့္ သမၼတ ႏုိင္ငံေတာ္ ထူေထာင္ေရး အယူအဆဟာ ယေန႔ အခ်ိန္ထိ ေပ်ာက္ကြယ္ မသြားဘဲ အခုိင္အမာ အျမစ္ တြယ္ေနဆဲပါ။ ဒါကုိ ေရွ႕ရုိးဆန္တဲ့ အေတြး အေခၚေတြ လက္ကုိင္ထားတယ္ ဆုိၿပီးေတာ့ ေျပာလုိ႔လည္း မရႏုိင္ပါဘူး။ ဒီလုိ အယူအဆေတြ ခုိင္မာေစဖုိ႔လည္း ခုိင္လုံတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြ ရွိေနပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္ဟာ ကုလသမဂၢရဲ့ ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီအရင္ခံစာေတြအရ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အဆင္းရဲဆုံး ျပည္နယ္တခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါၾကြယ္၀တဲ့ ျပည္နယ္၊ ေဒၚလာ ကုေဋခ်ီရတဲ့ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ တင္ပုိ႔ေနတဲ့ ျပည္နယ္တခုကုိ ဗဟုိ ဗမာအစုိးရက ျဖစ္ျဖစ္ေျမာက္ေျမာက္ တုိးတက္ႀကီးပြားေအာင္ မေဆာင္ရြက္ ေပးႏုိင္ခဲ့ ပါဘူး။ ဗမာေတြဟာ ရခုိင္ျပည္က အယူသာရွိၿပီး အေပး မရွိဘူးလုိ႔ ယုံၾကည္ လာၾကပါတယ္။ ဒါေတြဟာ (၂၁) ရာစု ရခုိင္ေတြရဲ့ ရခုိင့္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး အယူအဆကုိ ပုိမုိ ခုိင္မာ လာေစ ခဲ့ပါတယ္။ ရခုိင္ေတြရဲ့ သမုိင္း အေမြအနစ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ေရွးေဟာင္း ယဥ္ေက်းမႈ၊ ေစတီ ပုထုိး လက္ရာေတြကုိ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိရွိ ဖ်က္ဆီး၊ ျပဳျပင္ ေနတာေတြဟာလည္း ရခုိင္ေတြရဲ့ ႏွလုံးအိမ္ကုိ ထိခုိက္ေစပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးမွာ (၂၀၁၂) ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရး အဓိကရုဏ္းကလည္း အားကုိးစရာမဲ့ ရခုိင္ေတြရဲ့ ပကတိ အေျခအေနတခုကုိ ကုိယ္တုိင္ ႀကံဳေတြ႕ ခံစား လာခဲ့ရပါတယ္။ အေနာက္ မီဒီယာ၊ ျပည္မ မီဒီယာေတြက ရခုိင္ေတြအေပၚ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္ သမားေတြ အျဖစ္ ပုံေဖာ္မႈေတြကလည္း ရခုိင္ေတြကုိ ကုိယ့္ကံၾကမၼာကုိ ကုိယ္ဖန္တီးဖုိ႔ လုိတယ္ ဆုိတဲ့ အေတြးမ်ဳိး ရုိက္သြင္း မိလ်က္သား ျဖစ္ေစခဲ့တယ္။
အမ်ား သိၾကတဲ့အတုိင္း (၁၉၉၀)၊ (၂၀၁၀)၊ (၂၀၁၅) ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ရခုိင္အမ်ဳိးသား ကုိယ္စားျပဳ ပါတီေတြရဲ့ ေအာင္ျမင္မႈ ရလဒ္ကုိ ၾကည့္ျခင္း အားျဖင့္ ရခုိင္ ျပည္သူေတြရဲ့ အမ်ဳိးသားေရး အားမာန္ကုိ မ်က္၀ါး ထင္ထင္ ေတြ႕ျမင္ ႏုိင္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္ တခ်ဳိ႕က လႊဲၿပီး ျပည္နယ္ တခုလုံးမွာ ရခုိင္အမ်ဳိးသား ကုိယ္စားျပဳ ပါတီခ်ည္း အႏုိင္ ရခဲ့ပါတယ္။ (၁၉၉၀) ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရခုိင္ ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ALD)၊ (၂၀၁၀) ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရခုိင္ တုိင္းရင္းသားမ်ား တုိးတက္ေရး ပါတီ (RNDP)၊ (၂၀၁၅) ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား ပါတီ (ANP) တုိ႔ကုိ ဗမာ ျပည္မ ပါတီေတြ ျဖစ္တဲ့ NLD၊ USDP တုိ႔ မယွဥ္ ႏုိင္ပါဘူး။ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား ပါတီရဲ့ ပါတီတြင္း အခ်င္းခ်င္း မညီညႊတ္ရုံသာ ရိွခ်င္ ရွိမယ္၊ ရခုိင္ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒကုိ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ျပရမယ္ဆုိရင္ ညီညီညႊတ္ညႊတ္နဲ႔ ရခုိင္ ျပည္သူေတြဟာ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား ကုိယ္စားျပဳ ပါတီေတြကုိ မဲ ပုံေအာ ေပးခဲ့ တာပါပဲ။ (၂၀၁၅) ေရြးေကာက္ပြဲမွာ (NLD) ရဲ့ အနီလႈိင္းကုိ ႀကံ့ႀကံ့ ခံႏုိင္ခဲ့တာဆုိလုိ႔ ျမန္မာတႏုိင္ငံလုံးမွာ ရခုိင္ျပည္ပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ အမ်ားလက္ခံထားတဲ့ တရား၀င္ လမ္းေၾကာင္းက ျပသခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ဥပေဒ ျပင္ပ အင္အားစုကုိ ေထာက္ခံ အားေပးမႈကေတာ့ ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ (AA) ကုိ အားေပး ေထာက္ခံမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ (AA) ကုိ ရခုိင္ လူထု တရပ္လုံး အားေပး ေထာက္ခံလုိက္တဲ့ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းထဲမွာ ကုလား - ရခုိင္ အဓိကရုဏ္းဟာ အခ်က္တခ်က္ အေနနဲ႔ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ (၂၀၁၀) အစုိးရသစ္ လက္ထက္ ဆုိရွယ္မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ အတူ (AA) ရဲ့ လႈပ္ရွားမႈေတြ ဟာလည္း ျပည္သူေတြ ၾကားမွာ ျမန္ျမန္ ဆန္ဆန္ ေရာက္ရွိလုိ႔ လာခဲ့ပါတယ္။
ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) ကုိ (၂၀၀၉) ခုႏွစ္က စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့တာပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ သက္တမ္းအႏုဆုံး လက္နက္ကုိင္ တပ္မေတာ္ တခု ဆုိေပမယ့္ အခ်ိန္တုိ အတြင္း လူသိမ်ား ထင္ရွားလာတဲ့ အင္အားစု တရပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ (၂၀၁၄) ခုႏွစ္ (၅) ႏွစ္ျပည့္ တပ္မေတာ္ စစ္ေရးျပ အခမ္းအနား ကလည္း အားကုိးစရာ မဲ့ေနတဲ့ ရခုိင္ျပည္သူ လူထုရဲ့ ရင္ထဲကုိ (AA) ၀င္ေရာက္ လာခဲ့ပါတယ္။ ထုိ႕အတူ (၂၀၁၅) ခုႏွစ္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိတ္ဆိတ္ေနတဲ႔ ရခုိင္ျပည္မွာ ေသနတ္သံ ေဖာက္ျပ လုိက္တာဟာလည္း ရခုိင္ျပည္သုိ႔ (AA) လာၿပီဟု အခ်က္ေပးလုိက္ သလုိပါပဲ။ ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ (AA) ရဲ့ ႏုိင္ငံေရး လမ္းစဥ္ကုိ တိတိက်က် ခုိင္ခုိင္မာမာ မထုတ္ျပန္ေသးေပမယ့္ (AA) ရဲ့ အႏၱိမ ရည္မွန္းခ်က္ဟာ ရခုိင့္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး ဆုိတာ ယုံမွား သံသယ မရွိႏုိင္ပါဘူး။ ဒီ ရည္မွန္းခ်က္ ေၾကာင့္လည္း ရခုိင္ ျပည္သူေတြဟာ (AA) ကုိ ပုံေအာ ေထာက္ခံ အားေပးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ဟာ လုံး၀ လြတ္လပ္ေရး၊ ရခုိင္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ လုိသူေတြရဲ့ အိမ္မက္၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ပါပဲ။ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) ႏွင့္ ရကၡိဳင္ အမ်ဳိးသား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ULA) ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ရကၡိတ လမ္းစဥ္ ကုိ ခ်မွတ္ဖုိ႔ ႀကိဳပမ္းေနၾက ပါတယ္။ ရကၡိတ လမ္းစဥ္ ဆုိတာ (ULA/AA) ရဲ့ အမ်ဳိးသားေရး လမ္းစဥ္ ျဖစ္လာမွာပါ။ ရကၡိတ လမ္းစဥ္ရဲ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္က ရခုိင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ ရခုိင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေမးခြန္း ထုတ္ၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒီလုိ ေခတ္မ်ဳိး၊ ဒီလို အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ သီးျခား ရခုိင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ အယူအဆဟာ လြယ္ပါ့မလား၊ လက္ေတြ႕ က်ႏုိင္ပါ့ မလား၊ ဘယ္သူေတြ၊ ဘယ္ႏုိင္ငံေတြက ေထာက္ခံမလဲ ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ေသခ်ာပါတယ္၊ ေမးသင့္ ေမးထုိက္တဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ဒီလုိ ေမးခြန္းမ်ဳိးကုိ ရခုိင့္ ႏုိင္ငံေရး စိတ္၀င္စားတဲ့သူေတြ ေမးခဲ့ၾက၊ ေမးေနၾကတဲ့ ေမးခြန္းပါ။
ကမၻာ့သမုိင္းကုိ ျပန္ၾကည့္လုိက္ရင္လည္း လုံး၀ လြတ္လပ္ေရး ရတဲ့ ႏုိင္ငံအမ်ားစုဟာ ပထမ ကမၻာစစ္၊ ဒုတိယ ကမၻာစစ္တုိ႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္၊ အရင္းရွင္ ႀကီးႏွစ္ႀကီး စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရး ရသြားတဲ့ နုိင္ငံေတြလည္း ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္သစ္မွာေတာ့ ယုတၱိေဗဒ အရ စဥ္းစားရင္ မျဖစ္ ႏုိင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံေတြရဲ့ အက်ဳိး စီးပြားေတြအရ ရခုိင္ႏုိင္ငံ ထူေထာင္ေရး အေပၚ အားကုိး မိၾကတဲ့ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံ ရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအေတြးကုိ လက္ကုိင္ထားသူ အမ်ားစု ေျပာတာကေတာ့ တရုတ္ႏုိင္ငံ ပါပဲ။ ဆုိရွယ္ မီဒီယာမွာ ျပန္႔ေနတဲ့ အယူအဆကေတာ့ တရုတ္ အက်ဳိးစီးပြားဟာ ရခုိင္ျပည္ထဲမွာ ရွိေနတယ္၊ တရုတ္အစုိးရဟာ ျမန္မာျပည္ ဗဟုိအစုိးရနဲ႔ အဆင္မေျပဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးေတြ အေပၚ အာရုံ ညႊတ္လာတယ္၊ တရုတ္ဟာ ကုလသမဂၢ လုံၿခံဳေရး ေကာင္စီ၀င္ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံလည္း ျဖစ္တယ္၊ တရုတ္က ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ကုိ ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕ကုိ ႏွစ္ႏွစ္ခန္႔ သိမ္းပုိက္ႏုိင္ရင္ လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာတာကုိ အသိအမွတ္ျပဳေပးမယ္၊ လုိအပ္တဲ့ အကူအညီ၊ လက္နက္ခဲယမ္းေတြ ေထာက္ပံ့မယ္ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ကုိ တိမ္းညႊတ္ပုံ ရတဲ့ အေတြးအေခၚေတြဟာ ရခုိင္ လူထုၾကားထဲမွာ အေတာ္ေလး ေရာက္ရွိလုိ႔ ေနပါၿပီ။ တကယ္ပဲ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) နဲ႔ တရုတ္ အာဏာပုိင္ေတြနဲ႔ လွ်ဳိ႕၀ွက္ သေဘာတူညီမႈ ရွိ၊ မရွိ ဆုိတာကေတာ့ ဘယ္သူမွ မသိပါဘူး။ လက္ေတြ႕ ျမင္ေနရတဲ့ ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ မဟာမိတ္ လမ္းေၾကာင္း ကေတာ့ ကုိးကန္႔၊ ၀ စတဲ့ တရုတ္ အစုိးရနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ လက္နက္ကုိင္ အင္အားစုေတြနဲ႔ အခုိင္အမာ ရင္းႏွီးမႈကုိ ရယူထား ႏုိင္တာပါပဲ။ ကုိးကန္႔ တုိက္ပြဲေတြမွာလည္း ရကၡိဳင့္ တပ္မေတာ္ ပူးေပါင္း ပါ၀င္ တုိက္ပြဲ ၀င္မႈေတြကုိလည္း ၾကားေနရပါတယ္။ ယခု ရက္ပုိင္းအတြင္း က်င္းပေနတဲ့ ၀ ျပည္ ပန္ဆမ္း အစည္းအေ၀းမွာလည္း (AA) ကုိ ေျမာက္ပုိင္း အေျချပဳ လက္နက္ကုိင္ အင္အားစုေတြနဲ႔ အတူ ထည့္သြင္း တက္ေရာက္ ေစတာလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္က ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ကုိ တရုတ္ျပည္ခရီးစဥ္တြင္ တရုတ္အစုိးရ အရာရွိေတြက “ႀကိဳက္တာေျပာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေပးပါ့မယ္” ဆုိတဲ့ စကားဟာ သူတုိ႔ရဲ့ မဟာ ဗ်ဴဟာေျမာက္ အေရးပါတဲ့ ရခုိင္ျပည္အေပၚ စိတ္၀င္စားမႈကုိ ျပသလုိက္ျခင္းလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ တရုတ္ အစိုးရဟာ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီမွ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္၊ NLD မွ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္တို႔ႏွင့္ သာ ေတြ႕ဆံု ဖိတ္ၾကားတာ ရွိၿပီး တုိင္းရင္းသား ပါတီေတြထဲက ANP ကုိသာ ဖိတ္ၾကားတာဟု တရုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာနက အရာရွိ တဦးက ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ကုိ ေျပာျပတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ သမၼတ႐ုံး ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ဦးေဇာ္ေဌးက ANP နဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာဟာ သူ႔တုိ႔ရဲ႕ ေပၚလစီ အေျပာင္းအလဲလုိ႔ ထင္ပါတယ္ဟု ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိ ရခုိင့္ ႏုိင္ငံေရးမွာ တရုတ္ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈ ရွိ၊ မရွိ ဆုိတာကုိ ကာယံရွင္ေတြထက္ က်န္လူေတြ မသိႏုိင္ေပမယ့္ လက္ရွိ အျဖစ္ပ်က္ေတြအရ တရုတ္ အက်ဳိးစီးပြားဟာ ရခုိင္ျပည္ အမ်ဳိးသား အင္အားစုေတြနဲ႕ ပတ္သက္ ဆက္ႏြယ္ေနတာေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ေပၚလြင္လာပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္သူေတြ ၾကားမွာလည္း တရုတ္ အကူအညီနဲ႕ ရခုိင့္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး အယူအဆ ျပန္လည္ ျမႇင့္တက္ လာခဲ့ပါတယ္။
ယခု အခါ ရခုိင္ျပည္ ျပည္တြင္း ႏုိင္ငံေရးမွာ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ဳိးသားေရး အင္အားစုေတြ ပါတီတြင္း ေပၚလစီမ်ားကုိ ခ်မွတ္ႏုိင္ခ်ိန္၊ တဘက္မွာ လက္နက္ကုိင္ အင္အားစုမ်ားၾကားတြင္ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) ႏွင့္ ရကၡိဳင္ အမ်ဳိးသား အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ULA) တုိ႔အား ျပည္သူ ေထာက္ခံမႈ ရရိွ ေနခ်ိန္တုိ႔နဲ႕လည္း တုိက္ဆုိင္ ေနပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ အေသြးအေရာင္တူ ဥပေဒေဘာင္တြင္း ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုနဲ႔ လက္နက္ကုိင္ အင္အားစု ႏွစ္ရပ္ဟာ အေတြးအေခၚအရ ေပါင္းစပ္မိသလုိ ရွိလာ ခဲ့ပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ (NLD) ရပ္တည္ခ်က္ကုိ တင္းခံေနတဲ့ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ ဦးေဆာင္တဲ့ အုပ္စုနဲ႔ လက္နက္ကုိင္ လမ္းစဥ္ျဖင့္ ရခုိင့္ႏုိင္ငံ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး အယူအဆ အတြက္ တုိက္ပြဲ၀င္ေနတဲ့ ဗုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းျမတ္ႏုိင္ ဦးေဆာင္တဲ့ အင္အားစု ဟာ ဘုံရည္မွန္းခ်က္၊ ဘုံရန္သူ တူသလုိ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အတြင္း အျပင္ တုိက္ပြဲသ႑ာန္ဟာ ၿမိဳင္လာသလုိ ရွိလာပါတယ္။ အဆုိပါ ေခါင္းေဆာင္ ႏွစ္ဦးဟာလည္း ရခုိင့္ျပည္ ႏုိင္ငံေရး၊ ေတာ္လွန္ေရး သမုိင္းတြင္ မႀကံဳဖူးေအာင္ လူထု ေထာက္ခံမႈ ရရွိလ်က္ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးမွာ (NLD) နဲ႔ ဗမာ တပ္မေတာ္က အဆုိပါ အင္အားစု ႏွစ္ရပ္ကုိ ဘယ္လုိ ကုိင္တြယ္မလဲ ဆုိတာလည္း အထူး စိတ္၀င္စားစရာပါ။
တဘက္မွာေတာ့ ဗမာျပည္ ျပည္မ ႏုိင္ငံေရးနဲ႕ နီးစပ္တဲ့၊ (NLD) အုပ္စုနဲ႕ အလြမ္းသင့္တဲ့ ရခုိင္ႏုိင္ငံေရး အင္အားစုေတြ၊ ဖယ္ဒရယ္ ၀ါဒီေတြ၊ ျပည္ေထာင္စု ၀ါဒီေတြဟာ ရခုိင္ျပည္သူမ်ား ၾကားထဲ လူႀကိဳက္မ်ားမႈ သိသိသာသာ ေလ်ာ့က် လာေန ပါတယ္။ လက္ေတြ႕ လုပ္ မျပႏုိင္ဘဲ၊ အိမ္မက္ေတြ၊ စကားလုံးေတြသာ ေပးေနတဲ့ အင္အားစုေတြ အျဖစ္ ျမင္လာၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔မွာလည္း ခုိင္မာတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ရပ္တည္ခ်က္ေတြ ကုိယ္စီေတာ့ ဆုတ္ကုိင္ ထားဆဲပါ။ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ (၁၉၄၈) လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ အတူ ေပၚထြန္းလာတဲ့ ေခတ္သစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျဖစ္တယ္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ အဂၤလိပ္ သိမ္းပုိက္တဲ့ (၁၈၈၅) ခုႏွစ္ကတည္း ကေန ဗမာက ရခုိင္ကုိ သိမ္း၊ ဗမာက မြန္ကုိ သိမ္းခဲ့တဲ့ ပေဒသရာဇ္ သမုိင္းဟာ တခန္း ရပ္ခဲ့ၿပီ၊ ဗမာစစ္တပ္က (၁၉၆၂) အာဏာသိမ္းၿပီးမွ ဗမာစစ္အာဏာရွင္ စနစ္၊ ဗမာလူမ်ဳိးႀကီး ၀ါဒဟာ ျပန္ အျမစ္ တြယ္လာတာ ျဖစ္တယ္၊ (၂၀၀၈) ဖြဲ႕စည္းပုံဟာ ၎ရဲ့ အက်ဳိးဆက္ျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံ ျပင္ရမယ္၊ ျပန္ေရးဆြဲ ရမယ္၊ အမ်ဳိးသား တန္းတူေရး အတြက္သာ တုိက္ပြဲ၀င္ၾကရမယ္၊ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ တစည္း တလုံးတည္းသာ လုိလားတယ္ လုိ႔ သူတုိ႔က ယုံၾကည္ ၾကပါတယ္။ ဒီ သေဘာတရား ေတြကေတာ့ ရခုိင္ လူထုၾကားထဲမွာ လူႀကိဳက္မ်ားမႈ မရွိတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ယခုအခ်ိန္မွာ ရခုိင္ အမ်ဳိးသား ပါတီ (ANP) ရဲ့ ပါတီတြင္း အေတြးအေခၚ ႏွစ္ရပ္ အားၿပိဳင္မႈကေတာ့ အျမင့္ဆုံး အေနအထားကုိ ေရာက္လုိ႔ ေနပါၿပီ။ ေဒါက္တာ ေအးေမာင္ရဲ့ ေပၚလစီခင္းက်င္းမႈက ယခုအခ်ိန္ထိ ရခုိင္ ျပည္သူလူထုရဲ့ ႏွလုံးသားကုိ စုိးမုိးထားဆဲ ရွိေနပါတယ္။
နိဂုံး ခ်ဳပ္ရရင္ ရခုိင္ျပည္ရဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၀ါဒီ (Federalist) နဲ႔ အမ်ဳိးသားေရး ၀ါဒီ (Nationalist) အားၿပိဳင္မႈမွာ ဘယ္သူေတြ အႏုိင္ရသြား မလဲ၊ ၾကားအေျဖ တခုေရာ ရွိေလမလား၊ အင္အားစု ႏွစ္ရပ္ေပါင္းစပ္ၿပီး ရခုိင့္အနာဂတ္ ႏုိင္ငံေရး ပုံစံသစ္တခု ပုံေဖာ္လာ မည္လား၊ တတိယ အင္အားစုမ်ား ေပၚလာ မလား ေတြးမိပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးမ်ာ (NLD) အစုိးရသစ္နဲ႕ ဗမာ့တပ္မေတာ္ရဲ့ အမ်ဳိးသား တန္းတူေရးနဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ ျပဌာန္းခြင့္ ေပၚလစီေတြကလည္း ရခုိင့္ႏုိင္ငံေရးကုိ ပုံသြင္းေနအုံးမွာ အေသအခ်ာ ပါပဲ။ ေနာက္ဆုံး အေနနဲ႔ ကရင္အမ်ဳိးသား အစည္းအရုံး (KNU) ဥကၠ႒ႀကီး မန္းဘဇံ ေျပာခဲ့တဲ့ စကားနဲ႔ အဆုံးသတ္ လုိက္ပါမယ္။ “ဗမာေတြ တုိင္းရင္းသားေတြကုိ ခြဲ မထြက္ေစခ်င္ဘူး ဆုိရင္၊ ခြဲ မထြက္ခ်င္ေအာင္ ထားပါ၊ တုိင္းရင္သားေတြကလည္း ခြဲထြက္ခ်င္ရင္ ခြဲထြက္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားပါ” ဆုိတာ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္ လြတ္ေျမာက္ႏုိင္ပါေစ။
Writter:သစ္ထြန္းေအာင္ via RAKHAPURA REVIEW
ရခိုင်ပြည်အရေးသည် Federalist နှင့် Nationalist တို့ရဲ့ အားပြိုင်ပွဲလား
______________________________________________________
မတ် (၂၈)၊ ၂၀၁၆
သစ်ထွန်းအောင်
(၂၀၁၅) ရွေးကောက်ပွဲ အလွန် မြန်မာနိုင်ငံရေး အာဏာ အလွှဲ အပြောင်းကာလမှာ ထိပ်တန်း အရောက်ဆုံး သတင်းတွေ အဖြစ် ရခိုင့် သတင်းတွေ နေရာ ယူလာပါတယ်။ အဓိက ကတော့ ရခိုင် အမျိုးသား ပါတီ (ANP) နဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ သတင်းတွေ၊ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (Arakan Army – AA) နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းတွေ အတော်လေး ဖတ်ရ ကြားရပါတယ်။ (၂၀၁၂) နောက်ပိုင်း ကုလား - ရခိုင် အဓိကရုဏ်း ဖြစ်တဲ့ အချိန်ကစပြီး ရခိုင်ပြည် အရေးဟာ မြန်မာ့ မီဒီယာ၊ ကမ္ဘာ့ မီဒီယာ စာမျက်နှာတွေမှာ နာမည်ဆိုးနဲ့ ရှေ့တန်း ရောက်လာ ခဲ့ရတာပါ။ နောက်ပြီး ကျောက်ဖြူ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ စီမံကိန်း၊ ကျောက်ဖြူ ရေနက်ဆိပ်ကမ်း၊ ကျောက်ဖြူ စက်မှုဇုန်တွေ ကလည်း တရုတ် အကျိုးစီးပွားနဲ့ တိုက်ရိုက် ပတ်သက်နေတော့ ရခိုင်ပြည်ဟာလည်း အနောက်အုပ်စုရဲ့ အာရုံစိုက်စရာ တခု ဖြစ်လာပါတယ်။ လက်ရှိ သတင်းတွေ အရ ကြည့်ရင်လည်း အသစ် ဖွဲ့စည်းမယ့် အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် (NLD) အစိုးရရဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် အစိုးရကို (ANP) က ဦးစီးဖွဲ့စည်းခွင့် မရှိတဲ့ ကိစ္စဟာ ဗမာပြည် နိုင်ငံရေးမှာ ရှေ့တန်း အရောက်ဆုံး သတင်း တပုဒ်ပါ။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မဲ အများဆုံး အနိုင်ရတဲ့ (ANP) ကို အစိုရဖွဲ့ခွင့် မပေးတာဟာ (NLD) ရဲ့ တိုင်းရင်းသား တန်းတူရေးနဲ့ ဖယ်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု အပေါ် ရခိုင် ပြည်သူတွေ မေးခွန်း ထုတ်နေကြပါပြီ။ (NLD) ဟာလည်း ဒီပုပ်ထဲက ဒီပဲ ပဲ ဆိုတဲ့ အပြောမျိးလဲ ပြောနေကြပါပြီ။ ရခိုင်ပြည်ရဲ့ မြို့နယ်တိုင်း၊ မြို့နယ်တိုင်း ဆက်တိုက် ဆန္ဒပြပွဲတွေဟာလည်း (NLD) အစိုးရသစ် အတွက် အဓိက စိန်ခေါ်သံတွေပါ။ တနည်းပြောရရင် ဗမာ - ရခိုင် ဆက်ဆံရေးရဲ့ အက်ကြောင်း တခုဆိုရင်လည်း မှားမယ် မထင်ပါဘူး။ ရခိုင်ပြည်မှာ မဲ အများဆုံး ရတဲ့ (ANP) က ပြည်နယ် အစိုးရကို ဦးဆောင် ဖွဲ့စည်းဖို့ တောင်းဆိုပါတယ်၊ (NLD) က ဒါကို အလျော့ မပေးဘဲ ပြည်နယ် အစိုးရကို သူတို့ ကိုယ်တိုင် ဦးစီး ဖွဲ့စည်းမယ်လို့ အခိုင်အမာ ရပ်တည် လာပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်သူ လူထု ကြားထဲမှာလည််း (ANP) လုပ်ရပ်ကို ထောက်ခံတဲ့ ပြည်သူတွေက တဘက်၊ (NLD) ရပ်တည်မှုကို ထောက်ခံတဲ့ သူတွေက တဘက် အပြန်အလှန် ငြင်းခုန်မှုတွေ ရှိလာပါတယ်။ (NLD) ဘက်က ရပ်တည်တဲ့ ဦးအေးသာအောင်ကို ဝေဖန်ကြတဲ့ သူတွေရှိသလို၊ မလိုလားအပ်ဘဲ တည်ငြိမ်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရေး အကူးအပြောင်းကို ခလောက် ဆန်တယ်လို့ ဒေါက်တာ အေးမောင်ကို ဝေဖန်ကြတဲ့ သူတွေလည်း ရှိလာပါတယ်။ တကယ်တော့ ဒီလို အုပ်စု နှစ်စု ကွဲပြား လာရတာကို ခြုံကြည့်ရင် ရခိုင်လူထု ကြားထဲမှာ ဗမာ အပါအဝင် ကျန်တိုင်းရင်းသား လူမျိုးတွေနဲ့ လက်တွဲပြီး စစ်မှန်တဲ့ ဖယ်ဒရယ် ပြည်ထောင်စု တည်ထောင်လိုတဲ့ ပြည်ထောင်စု ၀ါဒီ (Federalist) တွေနဲ့ ရခိုင်ဆိုတာ အတိတ် တချိန်က ကိုယ့်ထီး ကိုယ့်နန်းနဲ့ နေလာခဲ့တဲ့ လူမျိုး တမျိုး အဖြစ် ပြန်လည်ပုံဖော်လိုတဲ့ လုံးဝလွတ်လပ်ရေး အယူအဆကို စွဲကိုင်တဲ့ လွတ်လပ်ရေး ၀ါဒီတွေ၊ တနည်းအားဖြင့် အမျိုးသားရေး ၀ါဒီ (Nationalist) တွေ ရဲ့ အပြန်အလှန် ငြင်းခုန်တဲ့ ဒီဘိတ် ဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်မှာ သမိုင်းစဉ် တလျှောက်ရှိခဲ့တဲ့ ပြည်ထောင်စု ၀ါဒီ (Federalist) နဲ့ အမျိုးသားရေး ၀ါဒီ (Nationalist) တို့ရဲ့ အားပြိုင်ပွဲလို့ ပြောရင် ရနိုင်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံရေး အပြောင်း အလဲတွေ ဘယ်လိုပဲ ပြောင်းပြောင်း၊ နိုင်ငံရေး သီအိုရီတွေက ဘယ်လိုပဲ ဆိုဆို ရခိုင်ပြည်သူတွေရဲ့ သီးခြား ရခိုင့် သမ္မတ နိုင်ငံတော် ထူထောင်ရေး အယူအဆဟာ ယနေ့ အချိန်ထိ ပျောက်ကွယ် မသွားဘဲ အခိုင်အမာ အမြစ် တွယ်နေဆဲပါ။ ဒါကို ရှေ့ရိုးဆန်တဲ့ အတွေး အခေါ်တွေ လက်ကိုင်ထားတယ် ဆိုပြီးတော့ ပြောလို့လည်း မရနိုင်ပါဘူး။ ဒီလို အယူအဆတွေ ခိုင်မာစေဖို့လည်း ခိုင်လုံတဲ့ အကြောင်းတရားတွေ ရှိနေပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်ဟာ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီအရင်ခံစာတွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အဆင်းရဲဆုံး ပြည်နယ်တခု ဖြစ်နေပါတယ်။ သဘာဝ သယံဇာတ ပေါကြွယ်ဝတဲ့ ပြည်နယ်၊ ဒေါ်လာ ကုဋေချီရတဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ တင်ပို့နေတဲ့ ပြည်နယ်တခုကို ဗဟို ဗမာအစိုးရက ဖြစ်ဖြစ်မြောက်မြောက် တိုးတက်ကြီးပွားအောင် မဆောင်ရွက် ပေးနိုင်ခဲ့ ပါဘူး။ ဗမာတွေဟာ ရခိုင်ပြည်က အယူသာရှိပြီး အပေး မရှိဘူးလို့ ယုံကြည် လာကြပါတယ်။ ဒါတွေဟာ (၂၁) ရာစု ရခိုင်တွေရဲ့ ရခိုင့်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး အယူအဆကို ပိုမို ခိုင်မာ လာစေ ခဲ့ပါတယ်။ ရခိုင်တွေရဲ့ သမိုင်း အမွေအနစ်တွေ ဖြစ်တဲ့ ရှေးဟောင်း ယဉ်ကျေးမှု၊ စေတီ ပုထိုး လက်ရာတွေကို ရည်ရွယ်ချက် ရှိရှိ ဖျက်ဆီး၊ ပြုပြင် နေတာတွေဟာလည်း ရခိုင်တွေရဲ့ နှလုံးအိမ်ကို ထိခိုက်စေပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေမျိုးမှာ (၂၀၁၂) ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းကလည်း အားကိုးစရာမဲ့ ရခိုင်တွေရဲ့ ပကတိ အခြေအနေတခုကို ကိုယ်တိုင် ကြံုတွေ့ ခံစား လာခဲ့ရပါတယ်။ အနောက် မီဒီယာ၊ ပြည်မ မီဒီယာတွေက ရခိုင်တွေအပေါ် လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး အစွန်းရောက် သမားတွေ အဖြစ် ပုံဖော်မှုတွေကလည်း ရခိုင်တွေကို ကိုယ့်ကံကြမ္မာကို ကိုယ်ဖန်တီးဖို့ လိုတယ် ဆိုတဲ့ အတွေးမျိုး ရိုက်သွင်း မိလျက်သား ဖြစ်စေခဲ့တယ်။ အများ သိကြတဲ့အတိုင်း (၁၉၉၀)၊ (၂၀၁၀)၊ (၂၀၁၅) ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ရခိုင်အမျိုးသား ကိုယ်စားပြု ပါတီတွေရဲ့ အောင်မြင်မှု ရလဒ်ကို ကြည့်ခြင်း အားဖြင့် ရခိုင် ပြည်သူတွေရဲ့ အမျိုးသားရေး အားမာန်ကို မျက်ဝါး ထင်ထင် တွေ့မြင် နိုင်ပါတယ်။ မြို့နယ် တချို့က လွှဲပြီး ပြည်နယ် တခုလုံးမှာ ရခိုင်အမျိုးသား ကိုယ်စားပြု ပါတီချည်း အနိုင် ရခဲ့ပါတယ်။ (၁၉၉၀) ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရခိုင် ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် (ALD)၊ (၂၀၁၀) ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရခိုင် တိုင်းရင်းသားများ တိုးတက်ရေး ပါတီ (RNDP)၊ (၂၀၁၅) ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရခိုင် အမျိုးသား ပါတီ (ANP) တို့ကို ဗမာ ပြည်မ ပါတီတွေ ဖြစ်တဲ့ NLD၊ USDP တို့ မယှဉ် နိုင်ပါဘူး။ ရခိုင် အမျိုးသား ပါတီရဲ့ ပါတီတွင်း အချင်းချင်း မညီညွှတ်ရုံသာ ရှိချင် ရှိမယ်၊ ရခိုင် အမျိုးသားရေး ၀ါဒကို ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပြရမယ်ဆိုရင် ညီညီညွှတ်ညွှတ်နဲ့ ရခိုင် ပြည်သူတွေဟာ ရခိုင် အမျိုးသား ကိုယ်စားပြု ပါတီတွေကို မဲ ပုံအော ပေးခဲ့ တာပါပဲ။ (၂၀၁၅) ရွေးကောက်ပွဲမှာ (NLD) ရဲ့ အနီလှိုင်းကို ကြံ့ကြံ့ ခံနိုင်ခဲ့တာဆိုလို့ မြန်မာတနိုင်ငံလုံးမှာ ရခိုင်ပြည်ပဲ ရှိပါတယ်။ ဒါဟာ အများလက်ခံထားတဲ့ တရားဝင် လမ်းကြောင်းက ပြသခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရက သတ်မှတ်ထားတဲ့ ဥပဒေ ပြင်ပ အင်အားစုကို ထောက်ခံ အားပေးမှုကတော့ ရက္ခိုင့် တပ်မတော် (AA) ကို အားပေး ထောက်ခံမှုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရက္ခိုင့် တပ်မတော် (AA) ကို ရခိုင် လူထု တရပ်လုံး အားပေး ထောက်ခံလိုက်တဲ့ အဓိက အကြောင်းအရင်းထဲမှာ ကုလား - ရခိုင် အဓိကရုဏ်းဟာ အချက်တချက် အနေနဲ့ ပါ၀င်နေပါတယ်။ (၂၀၁၀) အစိုးရသစ် လက်ထက် ဆိုရှယ်မီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့်နဲ့ အတူ (AA) ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ ဟာလည်း ပြည်သူတွေ ကြားမှာ မြန်မြန် ဆန်ဆန် ရောက်ရှိလို့ လာခဲ့ပါတယ်။ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) ကို (၂၀၀၉) ခုနှစ်က စတင် တည်ထောင်ခဲ့တာပါ။ မြန်မာပြည်မှာ သက်တမ်းအနုဆုံး လက်နက်ကိုင် တပ်မတော် တခု ဆိုပေမယ့် အချိန်တို အတွင်း လူသိများ ထင်ရှားလာတဲ့ အင်အားစု တရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ (၂၀၁၄) ခုနှစ် (၅) နှစ်ပြည့် တပ်မတော် စစ်ရေးပြ အခမ်းအနား ကလည်း အားကိုးစရာ မဲ့နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်သူ လူထုရဲ့ ရင်ထဲကို (AA) ၀င်ရောက် လာခဲ့ပါတယ်။ ထို့အတူ (၂၀၁၅) ခုနှစ်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ တိတ်ဆိတ်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်မှာ သေနတ်သံ ဖောက်ပြ လိုက်တာဟာလည်း ရခိုင်ပြည်သို့ (AA) လာပြီဟု အချက်ပေးလိုက် သလိုပါပဲ။ ရက္ခိုင့် တပ်မတော် (AA) ရဲ့ နိုင်ငံရေး လမ်းစဉ်ကို တိတိကျကျ ခိုင်ခိုင်မာမာ မထုတ်ပြန်သေးပေမယ့် (AA) ရဲ့ အန္တိမ ရည်မှန်းချက်ဟာ ရခိုင့်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး ဆိုတာ ယုံမှား သံသယ မရှိနိုင်ပါဘူး။ ဒီ ရည်မှန်းချက် ကြောင့်လည်း ရခိုင် ပြည်သူတွေဟာ (AA) ကို ပုံအော ထောက်ခံ အားပေးနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရက္ခိုင့်တပ်မတော်ဟာ လုံးဝ လွတ်လပ်ရေး၊ ရခိုင်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင် လိုသူတွေရဲ့ အိမ်မက်၊ မျှော်လင့်ချက် ပါပဲ။ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) နှင့် ရက္ခိုင် အမျိုးသား အဖွဲ့ချုပ် (ULA) ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ရက္ခိတ လမ်းစဉ် ကို ချမှတ်ဖို့ ကြိုပမ်းနေကြ ပါတယ်။ ရက္ခိတ လမ်းစဉ် ဆိုတာ (ULA/AA) ရဲ့ အမျိုးသားရေး လမ်းစဉ် ဖြစ်လာမှာပါ။ ရက္ခိတ လမ်းစဉ်ရဲ့ အနှစ်ချုပ်က ရခိုင်ပြည် လွတ်မြောက်ရေးနှင့် ရခိုင့် နိုင်ငံတော် ပြန်လည် ထူထောင်ရေး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ တချို့ကလည်း မေးခွန်း ထုတ်ကြမယ် ထင်ပါတယ်။ ဒီလို ခေတ်မျိုး၊ ဒီလို အချိန်မျိုးမှာ သီးခြား ရခိုင့် နိုင်ငံတော် အယူအဆဟာ လွယ်ပါ့မလား၊ လက်တွေ့ ကျနိုင်ပါ့ မလား၊ ဘယ်သူတွေ၊ ဘယ်နိုင်ငံတွေက ထောက်ခံမလဲ ဆိုတဲ့ မေးခွန်းပါ။ သေချာပါတယ်၊ မေးသင့် မေးထိုက်တဲ့ မေးခွန်းပါ။ ဒီလို မေးခွန်းမျိုးကို ရခိုင့် နိုင်ငံရေး စိတ်ဝင်စားတဲ့သူတွေ မေးခဲ့ကြ၊ မေးနေကြတဲ့ မေးခွန်းပါ။ ကမ္ဘာ့သမိုင်းကို ပြန်ကြည့်လိုက်ရင်လည်း လုံးဝ လွတ်လပ်ရေး ရတဲ့ နိုင်ငံအများစုဟာ ပထမ ကမ္ဘာစစ်၊ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်တို့နှင့် ဆက်စပ်နေပါတယ်။ ကွန်မြူနစ်၊ အရင်းရှင် ကြီးနှစ်ကြီး စစ်ပွဲတွေကြောင့် လွတ်လပ်ရေး ရသွားတဲ့ နိုင်ငံတွေလည်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ ခေတ်သစ်မှာတော့ ယုတ္တိဗေဒ အရ စဉ်းစားရင် မဖြစ် နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံတွေရဲ့ အကျိုး စီးပွားတွေအရ ရခိုင်နိုင်ငံ ထူထောင်ရေး အပေါ် အားကိုး မိကြတဲ့ နိုင်ငံတနိုင်ငံ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီအတွေးကို လက်ကိုင်ထားသူ အများစု ပြောတာကတော့ တရုတ်နိုင်ငံ ပါပဲ။ ဆိုရှယ် မီဒီယာမှာ ပြန့်နေတဲ့ အယူအဆကတော့ တရုတ် အကျိုးစီးပွားဟာ ရခိုင်ပြည်ထဲမှာ ရှိနေတယ်၊ တရုတ်အစိုးရဟာ မြန်မာပြည် ဗဟိုအစိုးရနဲ့ အဆင်မပြေဘူး၊ ဒါကြောင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးတွေ အပေါ် အာရုံ ညွှတ်လာတယ်၊ တရုတ်ဟာ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြံုရေး ကောင်စီဝင် နိုင်ငံတနိုင်ငံလည်း ဖြစ်တယ်၊ တရုတ်က ရက္ခိုင့်တပ်မတော်ကို မြို့တမြို့ကို နှစ်နှစ်ခန့် သိမ်းပိုက်နိုင်ရင် လွတ်လပ်ရေး ကြေညာတာကို အသိအမှတ်ပြုပေးမယ်၊ လိုအပ်တဲ့ အကူအညီ၊ လက်နက်ခဲယမ်းတွေ ထောက်ပံ့မယ် စတာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ကို တိမ်းညွှတ်ပုံ ရတဲ့ အတွေးအခေါ်တွေဟာ ရခိုင် လူထုကြားထဲမှာ အတော်လေး ရောက်ရှိလို့ နေပါပြီ။ တကယ်ပဲ ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) နဲ့ တရုတ် အာဏာပိုင်တွေနဲ့ လျှို့ဝှက် သဘောတူညီမှု ရှိ၊ မရှိ ဆိုတာကတော့ ဘယ်သူမှ မသိပါဘူး။ လက်တွေ့ မြင်နေရတဲ့ ရက္ခိုင့် တပ်မတော် မဟာမိတ် လမ်းကြောင်း ကတော့ ကိုးကန့်၊ ၀ စတဲ့ တရုတ် အစိုးရနဲ့ နီးစပ်တဲ့ လက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေနဲ့ အခိုင်အမာ ရင်းနှီးမှုကို ရယူထား နိုင်တာပါပဲ။ ကိုးကန့် တိုက်ပွဲတွေမှာလည်း ရက္ခိုင့် တပ်မတော် ပူးပေါင်း ပါ၀င် တိုက်ပွဲ ၀င်မှုတွေကိုလည်း ကြားနေရပါတယ်။ ယခု ရက်ပိုင်းအတွင်း ကျင်းပနေတဲ့ ၀ ပြည် ပန်ဆမ်း အစည်းအဝေးမှာလည်း (AA) ကို မြောက်ပိုင်း အခြေပြု လက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေနဲ့ အတူ ထည့်သွင်း တက်ရောက် စေတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။ နောက်တချက်က ဒေါက်တာ အေးမောင်ကို တရုတ်ပြည်ခရီးစဉ်တွင် တရုတ်အစိုးရ အရာရှိတွေက “ကြိုက်တာပြော ကျွန်တော်တို့ ဆောင်ရွက်ပေးပါ့မယ်” ဆိုတဲ့ စကားဟာ သူတို့ရဲ့ မဟာ ဗျူဟာမြောက် အရေးပါတဲ့ ရခိုင်ပြည်အပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုကို ပြသလိုက်ခြင်းလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။ တရုတ် အစိုးရဟာ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီမှ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ NLD မှ ဒေါ်အောင်ဆန်း စုကြည်တို့နှင့် သာ တွေ့ဆုံ ဖိတ်ကြားတာ ရှိပြီး တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေထဲက ANP ကိုသာ ဖိတ်ကြားတာဟု တရုတ် ကွန်မြူနစ် ပါတီ နိုင်ငံခြားရေး ဌာနက အရာရှိ တဦးက ဒေါက်တာ အေးမောင်ကို ပြောပြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်ရဲ့ သမ္မတရုံး ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးဇော်ဌေးက ANP နဲ့ ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်အောင် ကြိုးစားတာဟာ သူ့တို့ရဲ့ ပေါ်လစီ အပြောင်းအလဲလို့ ထင်ပါတယ်ဟု ဆိုပါတယ်။ ဒီလို ရခိုင့် နိုင်ငံရေးမှာ တရုတ်ပါ၀င် ပတ်သက်မှု ရှိ၊ မရှိ ဆိုတာကို ကာယံရှင်တွေထက် ကျန်လူတွေ မသိနိုင်ပေမယ့် လက်ရှိ အဖြစ်ပျက်တွေအရ တရုတ် အကျိုးစီးပွားဟာ ရခိုင်ပြည် အမျိုးသား အင်အားစုတွေနဲ့ ပတ်သက် ဆက်နွယ်နေတာတော့ တဖြည်းဖြည်း ပေါ်လွင်လာပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်သူတွေ ကြားမှာလည်း တရုတ် အကူအညီနဲ့ ရခိုင့်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး အယူအဆ ပြန်လည် မြှင့်တက် လာခဲ့ပါတယ်။ ယခု အခါ ရခိုင်ပြည် ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေးမှာ ဒေါက်တာ အေးမောင်ဦးဆောင်တဲ့ အမျိုးသားရေး အင်အားစုတွေ ပါတီတွင်း ပေါ်လစီများကို ချမှတ်နိုင်ချိန်၊ တဘက်မှာ လက်နက်ကိုင် အင်အားစုများကြားတွင် ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) နှင့် ရက္ခိုင် အမျိုးသား အဖွဲ့ချုပ် (ULA) တို့အား ပြည်သူ ထောက်ခံမှု ရရှိ နေချိန်တို့နဲ့လည်း တိုက်ဆိုင် နေပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ အသွေးအရောင်တူ ဥပဒေဘောင်တွင်း နိုင်ငံရေး အင်အားစုနဲ့ လက်နက်ကိုင် အင်အားစု နှစ်ရပ်ဟာ အတွေးအခေါ်အရ ပေါင်းစပ်မိသလို ရှိလာ ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ (NLD) ရပ်တည်ချက်ကို တင်းခံနေတဲ့ ဒေါက်တာ အေးမောင် ဦးဆောင်တဲ့ အုပ်စုနဲ့ လက်နက်ကိုင် လမ်းစဉ်ဖြင့် ရခိုင့်နိုင်ငံ ပြန်လည် ထူထောင်ရေး အယူအဆ အတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေတဲ့ ဗိုလ်မှူးချုပ် ဦးထွန်းမြတ်နိုင် ဦးဆောင်တဲ့ အင်အားစု ဟာ ဘုံရည်မှန်းချက်၊ ဘုံရန်သူ တူသလို ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ အတွင်း အပြင် တိုက်ပွဲသဏ္ဍာန်ဟာ မြိုင်လာသလို ရှိလာပါတယ်။ အဆိုပါ ခေါင်းဆောင် နှစ်ဦးဟာလည်း ရခိုင့်ပြည် နိုင်ငံရေး၊ တော်လှန်ရေး သမိုင်းတွင် မကြံုဖူးအောင် လူထု ထောက်ခံမှု ရရှိလျက် ရှိနေပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေမျိုးမှာ (NLD) နဲ့ ဗမာ တပ်မတော်က အဆိုပါ အင်အားစု နှစ်ရပ်ကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်မလဲ ဆိုတာလည်း အထူး စိတ်ဝင်စားစရာပါ။ တဘက်မှာတော့ ဗမာပြည် ပြည်မ နိုင်ငံရေးနဲ့ နီးစပ်တဲ့၊ (NLD) အုပ်စုနဲ့ အလွမ်းသင့်တဲ့ ရခိုင်နိုင်ငံရေး အင်အားစုတွေ၊ ဖယ်ဒရယ် ၀ါဒီတွေ၊ ပြည်ထောင်စု ၀ါဒီတွေဟာ ရခိုင်ပြည်သူများ ကြားထဲ လူကြိုက်များမှု သိသိသာသာ လျော့ကျ လာနေ ပါတယ်။ လက်တွေ့ လုပ် မပြနိုင်ဘဲ၊ အိမ်မက်တွေ၊ စကားလုံးတွေသာ ပေးနေတဲ့ အင်အားစုတွေ အဖြစ် မြင်လာကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့မှာလည်း ခိုင်မာတဲ့ နိုင်ငံရေး ရပ်တည်ချက်တွေ ကိုယ်စီတော့ ဆုတ်ကိုင် ထားဆဲပါ။ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံဟာ (၁၉၄၈) လွတ်လပ်ရေးနဲ့ အတူ ပေါ်ထွန်းလာတဲ့ ခေတ်သစ် မြန်မာနိုင်ငံ ဖြစ်တယ်၊ မြန်မာနိုင်ငံကို အင်္ဂလိပ် သိမ်းပိုက်တဲ့ (၁၈၈၅) ခုနှစ်ကတည်း ကနေ ဗမာက ရခိုင်ကို သိမ်း၊ ဗမာက မွန်ကို သိမ်းခဲ့တဲ့ ပဒေသရာဇ် သမိုင်းဟာ တခန်း ရပ်ခဲ့ပြီ၊ ဗမာစစ်တပ်က (၁၉၆၂) အာဏာသိမ်းပြီးမှ ဗမာစစ်အာဏာရှင် စနစ်၊ ဗမာလူမျိုးကြီး ၀ါဒဟာ ပြန် အမြစ် တွယ်လာတာ ဖြစ်တယ်၊ (၂၀၀၈) ဖွဲ့စည်းပုံဟာ ၎င်းရဲ့ အကျိုးဆက်ဖြစ်တယ်၊ ဒါကြောင့် ဖွဲ့စည်းပုံ ပြင်ရမယ်၊ ပြန်ရေးဆွဲ ရမယ်၊ အမျိုးသား တန်းတူရေး အတွက်သာ တိုက်ပွဲဝင်ကြရမယ်၊ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံကို တစည်း တလုံးတည်းသာ လိုလားတယ် လို့ သူတို့က ယုံကြည် ကြပါတယ်။ ဒီ သဘောတရား တွေကတော့ ရခိုင် လူထုကြားထဲမှာ လူကြိုက်များမှု မရှိတာ တွေ့ရပါတယ်။ ယခုအချိန်မှာ ရခိုင် အမျိုးသား ပါတီ (ANP) ရဲ့ ပါတီတွင်း အတွေးအခေါ် နှစ်ရပ် အားပြိုင်မှုကတော့ အမြင့်ဆုံး အနေအထားကို ရောက်လို့ နေပါပြီ။ ဒေါက်တာ အေးမောင်ရဲ့ ပေါ်လစီခင်းကျင်းမှုက ယခုအချိန်ထိ ရခိုင် ပြည်သူလူထုရဲ့ နှလုံးသားကို စိုးမိုးထားဆဲ ရှိနေပါတယ်။ နိဂုံး ချုပ်ရရင် ရခိုင်ပြည်ရဲ့ ပြည်ထောင်စု ၀ါဒီ (Federalist) နဲ့ အမျိုးသားရေး ၀ါဒီ (Nationalist) အားပြိုင်မှုမှာ ဘယ်သူတွေ အနိုင်ရသွား မလဲ၊ ကြားအဖြေ တခုရော ရှိလေမလား၊ အင်အားစု နှစ်ရပ်ပေါင်းစပ်ပြီး ရခိုင့်အနာဂတ် နိုင်ငံရေး ပုံစံသစ်တခု ပုံဖော်လာ မည်လား၊ တတိယ အင်အားစုများ ပေါ်လာ မလား တွေးမိပါတယ်။ ဒီလို အခြေအနေမျိုးမျာ (NLD) အစိုးရသစ်နဲ့ ဗမာ့တပ်မတော်ရဲ့ အမျိုးသား တန်းတူရေးနဲ့ ကိုယ်ပိုင် ပြဌာန်းခွင့် ပေါ်လစီတွေကလည်း ရခိုင့်နိုင်ငံရေးကို ပုံသွင်းနေအုံးမှာ အသေအချာ ပါပဲ။ နောက်ဆုံး အနေနဲ့ ကရင်အမျိုးသား အစည်းအရုံး (KNU) ဥက္ကဋ္ဌကြီး မန်းဘဇံ ပြောခဲ့တဲ့ စကားနဲ့ အဆုံးသတ် လိုက်ပါမယ်။ “ဗမာတွေ တိုင်းရင်းသားတွေကို ခွဲ မထွက်စေချင်ဘူး ဆိုရင်၊ ခွဲ မထွက်ချင်အောင် ထားပါ၊ တိုင်းရင်သားတွေကလည်း ခွဲထွက်ချင်ရင် ခွဲထွက်နိုင်အောင် ကြိုးစားပါ” ဆိုတာ ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရခိုင်ပြည် လွတ်မြောက်နိုင်ပါစေ။
